سلامت

1-سن

بیماری آلزایمر شایع‌ترین نوع زوال عقل است. حدود یک‌سوم از افراد 85 سال به بالا، علائم بیماری را نشان می‌دهند. ژن‌هایی که از والدین دریافت می‌کنید نیز همچون رژیم غذایی، ورزش، زندگی اجتماعی فرد و سایر بیماری‌ها نیز در این سن نقش دارند. زوال عقل بخش طبیعی از سالمندی نیست.

2-بیماری قلبی: 

این عارضه می‌تواند منجر به سکته قلبی یا سکته مغزی شود و احتمال زوال عقل را بیشتر می‌کند. بیماری قلبی معمولا در اثر تشکیل پلاک در عروق اطراف قلب (آترواسکلروز) ایجاد می‌شود همچنین می‌تواند جریان خون را به مغز کند کند و فرد را در معرض خطر سکته مغزی قرار دهد، خوب فکر کردن یا به خاطر آوردن را سخت‌تر می‌کند و عوامل بسیاری که باعث بیماری قلبی می‌شوند، مانند مصرف دخانیات، دیابت، فشارخون بالا و کلسترول خون بالا نیز می‌تواند منجر به زوال عقل شود.

3-دیابت

پزشکان دقیقا مطمئن نیستند که چرا افراد مبتلا به دیابت بیشتر دچار زوال عقل می‌شوند؛ اما آنها می‌دانند که افراد دیابتی احتمالا رگ‌های خونی آسیب‌دیده دارند که می‌تواند جریان خون را به مغز کند یا مسدود کند و آسیب به نواحی مغز منجر به زوال عروق می‌شود. در صورتی که دیابت را با دارو، ورزش و رژیم غذایی سالم، تحت کنترل در بیاورند ممکن است بتوانند تاحدی افت مغزی را کند کنند.

4-کلسترول بالا

نتایج آزمایش چربی بالای خون  به ویژه در میانسالی با چاقی، فشارخون بالا و دیابت در ارتباط است. تمام این موارد خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش می‌دهد؛ اما هنوز مشخص نیست که آیا کلسترول به تنهایی به این مشکل می‌افزاید یا خیر. برخی تحقیقات نشان می‌دهد که کلسترول بالا در میانسالی می‌تواند خطر بیماری آلزایمر را در اواخر زندگی افزایش دهد؛ اما ارتباط دقیق آن مشخص نیست.

5-فشارخون بالا

حتی اگر هیچ مشکل دیگری نداشته باشید، فشارخون بالا موجب می‌شود که به زوال عروق و آلزایمر دچار شوید. شاید به این دلیل که فشارخون بالا به رگ‌های خونی مغز آسیب می‌رساند و منجر به عوامل دیگر زوال عقل مانند سکته مغزی می‌شود. کنترل فشارخون با رژیم غذایی و ورزش و در صورت نیاز به دارو، ممکن است کند شده یا از بروز آن جلوگیری شود.

6- افسردگی

اگر تاکنون آن را تجربه کرده‌اید، احتمالا دچار زوال عقل می‌شوید. دانشمندان هنوز مطمئن نیستند که در این عارضه دخیل باشد؛ اما به تنهایی می‌تواند نشانه زودرس یا نشانه علل دیگری مانند بیماری‌های پارکینسون و‌ هانتینگتون باشد. اگر بیش از 2 هفته احساس افسردگی داشتید با پزشک یا درمانگر خود صحبت کنید و اگر فکر می‌کنید ممکن است به شما آسیب بزند، فورا اقدام کنید. دارو و درمان می‌تواند به رفع افسردگی کمک کند.

7- ضربه به سر

یک آسیب خفیف مغزی نمی‌تواند شما را در آینده به زوال عقل دچار کند؛ اما ضربه‌ها یا سقوط‌های شدیدتر و مکرر می‌تواند حتی سال‌ها بعد از اولین تجربه، شانس ابتلا را دو یا چهار برابر کند. اگر به سرتان ضربه خورده یا تاری دید دارید، احساس سرگیجه، گیجی، حالت تهوع یا به نور حساس شده‌اید، فورا به بیمارستان منتقل شوید.

8- چاقی

داشتن اضافه وزن در میانسالی می‌تواند شما را در معرض خطر قرار دهد. همچنین احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی و دیابت را که با زوال عقل در ارتباط است، بیشتر می‌کند. می‌توانید BMI خود یا شاخص توده بدنی‌تان را به صورت آنلاین بررسی کنید تا ببینید چاق هستید یا خیر. پزشک شما می‌تواند در تنظیم هدف کاهش وزن مناسب به شما کمک کند. یک رژیم غذایی سالم و ورزش منظم نیز می‌تواند کمک کند تا مشکلات برطرف شود.

9- ژن

به نظر می‌رسد که زوال عقلی نسبت به موارد دیگر تاثیر داشته باشد؛ اما زوال عقل همیشه در خانواده‌ها موروثی نیست و حتی ژن‌های پرخطر به این معنی نیست که شما آن را دریافت خواهید کرد. اگر در مورد آلزایمر به فکر آزمایش ژنتیک هستید، از پزشکتان در مورد بررسی جوانب مثبت و منفی و مشاوره ژنتیک سوال کنید. پزشکان به طور مرتب این آزمایشات را توصیه نمی‌کنند.

10- سکته مغزی 

رایج‌ترین نوع آن، جریان خون را به مناطقی از مغز مسدود می‌کند. بعلاوه رگ‌های خونی آسیب‌دیده می‌تواند فکر کردن، صحبت کردن، به خاطر سپردن یا توجه کردن را دشوار کنند (زوال عروقی). مواردی که احتمال سکته را بیشتر می‌کند مانند فشارخون بالا، بیماری قلبی و استعمال دخانیات، خطر ابتلا به این نوع زوال عقل را نیز افزایش می‌دهد. برای علائم سکته مغزی مثل افتادگی صورت، ضعف بازو، مشکلات گفتاری سریعا اقدام کنید و با اورژانس تماس بگیرید.

11- کم‌خوابی

بسیاری از افراد اغلب خواب شبانه نامطلوبی دارند؛ اما اگر غالبا اتفاق بیفتد که زیاد از خواب بپرید یا به اندازه کافی نخوابید، احتمال ابتلا به زوال عقل از جمله بیماری آلزایمر وجود دارد. 

یک برنامه خواب هوشمندانه تنظیم کنید: از مصرف الکل، کافئین و برنامه‌های تلویزیونی در شب پرهیز کنید و ساعت خواب منظم و آرامش‌بخشی را برای خودتان تنظیم کنید.

12- مصرف دخانیات

استعمال دخانیات برای رگ‌های خونی مضر است و احتمال سکته مغزی را بیشتر می‌کند و می‌تواند موجب زوال عروق شود. ممکن است ایجاد مشکل در فکر کردن یا به خاطر سپردن کند. اگر سیگار می‌کشید با پزشک یا یک متخصص بهداشت روان صحبت کنید و برای ترک اقدام کنید.

13- زوال عقل با اجسام لویی

 اجسام لویی دسته‌هایی از پروتئین‌های موجود در نورون‌ هستند که در بافت‌شناسی مغز پس از مرگ، قابل شناسایی هستند. در این شکل یا سایر اشکال زوال عقلی پروتئین اجسام لوئی به سلول‌های مغزی آسیب می‌رساند. زوال با اجسام لوئی می‌تواند منجر به بروز مشکلات حافظه و حرکتی شود و فردی با این شرایط ممکن است رویا ببیند یا چیزهایی را که وجود ندارد را ببیند یا توهم بزند. اگرچه درمانی برای آن وجود ندارد اما پزشک می‌تواند در معالجه و بهبود علائم کمک کند.

رعایت چه مواردی به شما کمک می‌کند.

14- رژیم غذایی

در مورد یک رژیم غذایی مفید صحبت کنید. رژیم غذایی سنتی به سبک مدیترانه‌ای که هم برای قلب و هم برای مغز شما مفید است. در این نوع رژیم مواردی مانند غلات، میوه، سبزیجات، ماهی، آجیل، روغن زیتون و سایر روغن‌های سالم مانند آووکادو (به میزان متوسط) وجود دارد و مصرف گوشت قرمز را به حداقل می‌رساند. 

15- ورزش

افرادی که از نظر جسمی فعال هستند، احتمالا از نظر روانی نیز سالم هستند و احتمال ابتلا به آلزایمر و انواع بیماری‌های زوال عقل در آنها وجود ندارد. اگر علائم اولیه این عارضه را دارید، فعال بودن می‌تواند به شما کمک کند تا واضح‌تر فکر کنید و چیزها را بهتر به خاطر بسپارید. نیازی نیست زیاده‌روی کنید. فقط کافی است برای پیاده‌روی سریع، حرکات موزون، باغبانی یا چیزهای مشابه از خانه بیرون بروید. در بیشتر روزهای هفته حداکثر 30 دقیقه یا بیشتر به آن بپردازید.