سلامت

بارها در برنامههای مختلف خبری شنیده‌ایم که سرانه مطالعه ما ایرانی‌ها بسیار پایین است و این اصلا اتفاق خوشایندی برای فرزندان ما نیست زیرا ما انسان‌ها با کتاب خواندن اصول زندگی سالم و پر از خوشبختی را می‌آموزیم. به عنوان پدر و مادرهای مسئولی که خوشبختی فرزندان‌مان را آرزو داریم، بیایید با هم روش‌هایی کارآمد را درباره کودکان‌مان پیاده‌سازی کنیم، تا حداقل نسل آنها کتاب‌خوان و علاقمند به کتاب بار بیاید. در ادامه راه‌کارهای سلامت را برای افزایش مطالعه در کودکان می‌آموزید.

فرزند شما یک شبه کتاب‌خوان نمی‌شود! صبور باشید

به گفته دانیل پنک فرزند شما «حقوق مطالعه » دارد. یعنی نباید امروز تصمیم بگیرید که او را کتاب‌خوان کنید و انتظار داشته باشید پشت هم 40 صفحه کتاب بخواند. قدم به قدم جلو بروید. از همان دوران نوپایی، کتاب پارچه‌ای یا پلاستیکی دستش بدهید و کم‌کم روند مطالعه و قصه خواندن را برایش افزایش دهید. حقوق مطالعه کودک را زیر پا نگذارید و به او فرصت دهید.

حقوق مطالعه کودک شامل:

- حق علاقمند نبودن به کتاب انتخابی شما
- حق دوباره نخواندن کتاب
- حق دوباره خواندن یک کتاب
- حق تمام نکردن یک کتاب
- حق پریدن به صفحات جلویی
- حق نفهمیدن داستان
- حق سوال پرسیدن
- حق بازی حین کتاب خواندن
- حق کتاب خواندن در هر جایی
- حق خواندن کتاب به زبان کودکان
- حق خواندن با صدای بلند

تولد تا نوپایی

- وقتی فرزند‌تان حتی فارسی حرف زدن را درست بلد نیست هم باید برای او کتاب‌های ساده و کودکانه بخوانید. او باید شما و همسرتان را در حال کتاب خواندن ببیند تا رفتار شما را تقلید کند و کتاب خواندن در وجود او نهادینه شود. در این دوران هر روز زمانی هرچند کوتاه و در حد چند دقیقه را به کتاب خواندن برای او اختصاص دهید و اگر کتاب پلاستیکی یا پارچه‌ای دارد، به او بدهید.

- کتاب در خور سن او بگیرید: در این سن حکایت‌های ایرانی یا حسنی اهل شلمرود به درد فرزندتان نمی‌خورد. کتاب‌هایی با نقاشی جذاب و اشعار دو بیتی و ساده با آهنگ‌های جذاب برای او بخرید که دوست داشته باشد، با کتاب سرگرم شود.

- کتاب مخصوص نوپا پلاستیکی است نه کاغذی: اگر برای فرزندتان کتاب پلاستیکی یا پارچه‌ای بخرید، از لمس و بازی و سرگرم شدن با آن لذت می‌برد و ورق زدن کتاب برایش راحت است. در نتیجه احتمال این‌که کتاب را کنار بگذارد، کم است اما کتاب کاغذی نه تنها زود پاره می‌شود بلکه ممکن است دست او را ببرد و چون نمی‌تواند آن را ورق بزند، آن را زیاد در دست نمی‌گیرد.

خردسالی

• کودک بعد 2-3 سالگی دیگر زبان شما را می‌فهمد و دوست دارد قصه‌های جذاب کتاب‌ها را دنبال کند. این فرهنگ علاقمندی به کتاب را در او نهادینه کنید. بعد از ناهار یا قبل خواب شب، نیم ساعت زودتر از خواب‌آلودگی به رخت‌خواب بروید تا با هم کتاب بخوانید. ذهن او را درگیر داستان کنید و او را تشویق به سوال پرسیدن درباره داستان کنید.

- زورش نکنید. اگر داستانی برای کودک جذاب نیست به زور او را مجبور به شنیدن آن نکنید و دفعه بعد کتاب جدیدی برایش بخوانید.
• برای مطالعه زمان مشخص داشته باشید اما زور نه. در طول روز هر از گاهی بپرسید که کی برویم کتاب بخوانیم؛ حتما ساعت کتاب خواندن را برایش جذاب کنید، وقتی حوصله دارد با هم کتاب بخوانید، نه زمانی که از بیرون آمده‌اید و خسته است و بهانه می‌گیرد.
• نظرش را بپرسید. از بین کتاب‌هایی که دوست دارد، بگذارید خودش انتخاب کند کدام را بخوانید. یادتان باشد، شما کتاب را می‌خوانید اما کتاب را برای او می‌خوانید.

پیش‌دبستانی و دبستان

- فرزند شما از 5 سالگی به بعد وارد محیط مهدکودک و پیش‌دبستانی می‌شود و دیگر موضوع کتاب خواندن برایش جدی‌تر می‌شود. با هم به کتاب‌فروشی بروید و موضوعات جذاب را با هم انتخاب کنید.

- زمان تعیین کنید. بگویید اگر تبلت یا تلویزیون می‌خواهی باید مثلا 1 ساعت در روز کتاب بخوانی و در اوقات فراغت از بین این همه برنامه یکی دو مورد را با هم انتخاب کنید که فرزندتان اجازه داشته باشد ببیند. برای تبلت هم اجازه دهید از بازی‌های آموزنده در روز به‌طور محدود بازی کند. به‌هیچ عنوان تبلت و کنترل تلویزیون را بدون محدودیت زمانی به فرزندتان ندهید.

- کلمات را توضیح دهید. ممکن است داستان و کلمات گنگ باشد با زبان شیرین، مفهوم را برایش توضیح دهید.

- درباره داستان گفتگو و نتیجه‌گیری کنید. از داستان پند بگیرید و در طول روز درباره شخصیت‌های کتاب با او صحبت کنید و حتی داستان را در قالب تئاتر خانگی با هم بازی کنید.

- به کتابخانه محل بروید تا فرزندتان با محیط پر از کتاب و حال و هوای آن آشنا شود.