سلامت

ویروس کرونا مدام در حلق و ریه تکثیر می‌شود و همراه با قطرک‌های تنفسی (سرفه، عطسه، تنفس و صحبت) فرد ناقل یا مبتلا، به مخاط تنفسی (بینی و دهان) و احتمالا چشم فرد سالم راه یافته و او را مبتلا می‌کند.

عطسه، سرفه و حتی صحبت بلند می‌تواند قطرک‌های تنفسی را تا چند متر پخش کند.

ویروس علاوه بر ریه در حلق نیز فراوان تکثیر می‌شود بنابراین حتی با صحبت هم قابل انتشار است. فرد ناقل بدون علامت می‌تواند ویروس زیادی را منتشر کند.

با در نظر گرفتن این یافته‌های مهم جدید می‌توان نتیجه گرفت:

- فاصله دو متر به تنهایی برای جلوگیری از سرایت کافی نیست.

- در محیط‌های بسته احتمال می‌رود ویروس از طریق ذرات معلق، افراد را تا شعاع وسیعتری آلوده کند.
-
- تشخیص ناقلان بی‌علامت که ممکن است بعنوان مخزن اصلی همه‌گیری عمل کنند بسیار دشوار است.

- ماسک زدن به مهار همه‌گیری کمک می‌کند

اگر راه اصلی پخش و سرایت ویروس دهان و بینی‌ست ‌و ویروس قادر است که در هوا معلق و تا چند متر پخش شود و اگر شناخت افراد آلوده تقریبا ناممکن است، آیا زدن ماسک در مکان‌های عمومی نقش مهمی در کاهش شیوع و ابتلا نخواهد داشت؟

پوشش همگانی و گاه اجباری ماسک در مکان‌های عمومی در کنار راهکارهای اصلی بهداشتی، عفونت‌زدایی، غربالگری

جمع‌بندی بسیاری از مطالعات ۲۰ سال اخیر به نقش موثر ماسک در جلوگیری از ابتلا و سرایت بیماریهای ویروسی-تنفسی و کنترل همه‌گیری‌ها اشاره دارد.

بر اساس بسیاری از این تحقیقات و بررسی‌های آماری، بنظر می‌رسد ماسک‌های جراحی، که به اندازه ماسک‌های N95 در محافظت از ویروس موثر نیستند، وقتی عمومی و در شمار زیاد استفاده شوند به اندازهٔ ماسک N95 در کنترل همه‌گیری و کاهش انتقال ویروس‌های تنفسی مانند آنفلوانزا و ویروس‌‌های سارس اثربخشند.

در اغلب کشورهایی که در مهار همه‌گیری کرونای اخیر موفق بوده‌اند، مانند چین، هنگ کنگ، کره جنوبی و تایوان، پوشش همگانی و گاه اجباری ماسک در مکان‌های عمومی و بخصوص شلوغ یا بسته، در کنار راهکارهای اصلی بهداشتی، عفونت‌زدایی، غربالگری و قرنطینه دنبال شده است.


شواهد کنونی چه می‌گویند؟

برای کشورهایی مانند ایران که توان اقتصادی و پشتیبانی زیرساختی کافی برای یک همه‌گیری گسترده را ندارند، انسجام و تمرکز نیرو برای پیشگیری و مهار شیوع بر پایه شواهد علمی و تحقیقات میدانی اهمیتی مضاعف دارد.

از جمله راهکارهایی که بر اساس شواهد جدید و همینطور مطالعات پیشین نیاز به بازبابینی فوری و جدی دارد پوشاندن دهان و بینی با ماسک در مکان‌های عمومی است که در کنار فاصله‌گذاری اجتماعی و غربالگری افراد ناقل و بیمار، از راه‌های موثر جلوگیری، مهار و مدیریت چنین همه‌گیری‌هایی به حساب می‌آید
بسیاری از ردیابی‌های سرایت نشان می‌دهند که تماس نزدیک در خانه، وسایل نقلیه و رستوران از راه‌های اصلی سرایت است. بنابراین فاصله‌گذاری اجتماعی، محدود کردن بازدید و مسافرت، زدن ماسک، رعایت اصول بهداشتی و پاکیزه نگه‌داشتن سطوحی که می‌توانند آلودگی را انتقال دهند از راه‌های اصلی پیشگیری بحساب می‌آیند.

ضدعفونی کردن خیابان‌ها مبنای علمی ندارد

در آن سو، اقداماتی هستند که در مقابله با همه‌گیری‌ ویروس‌های تنفسی پایهٔ علمی ندارند مانند پاشیدن مواد گندزدا. شستن خیابان‌ها و میادین با محلول‌های حاوی هیپوکریت سدیم یا همان وایتکس، نه تنها راه موثری در مهار انتقال ویروس کرونا نیست بلکه علاوه بر آلودگی‌های جدی زیست محیطی و احتمال آسیب تنفسی، موجب اتلاف نیروی انسانی و مواد ضدعفونی‌ای می‌شوند که می‌شد به روش درست برای گندزدایی موثر مکان‌های عمومی مانند اتوبوس‌، قطار، فروشگاه‌ها و اداره‌های دولتی استفاده شوند.

از این رو عفونت‌زدایی مکان‌های عمومی می‌بایست تمرکز پیدا کند به جاهایی که نقش مستقیم در گسترش عفونت دارند، مانند پایانه‌های مسافربری، فروشگاه‌ها و رستوران‌ها، حمل و نقل عمومی، ادارات و بانک‌ها و مدارس و دانشگاه‌ها. در این فضاهای بستهٔ عمومی، عامل اصلی انتقال سطوح آلوده هستند که یا با تماس مستقیم یا احتمالا از راه ذرات معلق موجب سرایت بیماری می‌شوند