دکتر پژمان شادپور استاد اورولوژی دانشگاه علوم پزشکی ایران
دستگاه ادراری و تناسلی هم از همه گیری کورونا در امان نیست
26 فروردین 1399 ساعت: 00:1



دکتر پژمان شادپور، استاد اورولوژی دانشگاه علوم پزشکی ایران: بیماری حاد تنفسی ناشی از ویروس کورونا سوی‌ی همه‌گیر ۲۰۱۹ (یا به اختصار COVID-19) ، از زمستان سال ۱۳۹۸ به سرعت همه ی ارکان حیات جوامع مبتلا را تحت تاثیر قرار داد و با تبدیل الگوی انتشار بیماری به فرم عالم گیر (پاندمی)، توصیه های بهداشتی را به سمت سیاست فاصله گذاری اجتماعی فراگیر و میلیونی سوق داده است.
تبعات بیماری بر سلامت جامعه

در حال حاضر که هنوز داروی موثر و اختصاصی برای درمان قطعی این بیماران تایید نشده و واکسنی هم برای ایمن سازی علیه ابتلا وجود ندارد، به ناچار به خانه نشینی تمکین می‌کنیم بدون اینکه از پیش، برنامه ی موثری برای استفاده از وقت و توان افراد در این مقطع تدبیر و اجرا شده باشد. این الگوی اجتماعی که کم و بیش به همه‌ی کشورها یکجا تحمیل شده، تغییرات عمیقی در فعالیت و نظم زندگی افراد ایجاد کرده که در همه ی شئون نظام سلامت هم جلوه های آن نمایان است.

تاثیرات مستقیم بر سیستم ادراری

بعنوان یک بیماری حاد تنفسی، COVID-19 بیشتر عوارض زودرس و دیررس خود را بر ریه ها اعمال می کند، ولی کلیه ها بیش از اینکه مستقیما از تکثیر ویروس آسیب ببینند، به سبب وسعت و شدت واکنش طوفانی سیستم ایمنی بدن بر علیه این تهاجم، درگیر می شوند و بنابراین صدمه بافت کلیه از نوع خود_ایمنی است.

اختلال عملکرد کلیه ناشی از این پدیده التهابی، به ویژه در افرادی که بعلت فشار خون بالا یا دیابت یا دیگر بیماریهای مزمن از قبل دچار درجاتی از نارسایی کلیه بوده اند با شدت بیشتری تظاهر می کند. در این صورت معمولا در روز 8-13 ام بیماری COVID-19 که وخامت علایم به اوج می رسد، تشدید مضاعف نارسایی کلیه، محاسبه دوز داروها و تنظیم ترکیب و حجم مایعات وریدی و الکترولیت های بیمار را بیش از پیش پیچیده می کند. به همین سبب ضمن اینکه می دانیم COVID-19 مستقیما بیماری کلیوی نمی دهد اما فرم وخیم تر بیماری در میان مبتلایان به نارسایی مزمن کلیه و کبد، شایع تر است.

تظاهرات غیر مستقیم اورولوژیک

عوارض بیماری COVID-19 روی عملکرد طبیعی دستگاه ادراری و تناسلی وسیعتر از اختلال کلیوی است و با گذشت زمان و مشاهده ی تعداد بیشتری از افرادی که طی دو ماه اخیر به کلینیک های سرپایی و بستری مرکز فوق تخصصی بیماریهای کلیه و مجاری ادرار هاشمی نژاد تهران مراجعه داشته اند روند تشدید چندین مشکل اورولوژیک دیگر نظیر سنگ سازی کلیه، افزایش کلسیم خون، تشدید احتمال پوکی استخوان، بروز دردهای پهلو و کشاله ران و اختلالات عملکرد جنسی در همین مقطع زمانی آشکار شده است.

این عوارض در اغلب اوقات ارتباط مستقیم با عفونت ویروسی مورد بحث ندارند، بلکه از تبعات تغییر ناگهانی و پیوسته ی شیوه زندگی در دوران فاصله گذاری اجتماعی ناشی شده اند.
بعنوان مثال قسمت عمده ای از فعالیت فیزیکی نا محسوس روزمره ی افراد غیر ورزشکار، شامل تحرک متعارف برای رفت و آمد به محل کار و مراکز خرید و واحدهای خدماتی در بزرگسالان ؛ و رفت و آمد به کلاسها و مدرسه، و جست و خیز در پارکها و محله برای کودکان بود.

در دوران فاصله گذاری اجتماعی این فعالیتهای فیزیکی به نزدیک صفر رسیده است و خیلی از افراد نقل می کنند که از بس در یک نقطه ساکن نشسته اند، تشکچه ی مبل خانه گود شده است ! این میزان کاهش حرکت باعث تشدید روند پوکی سریع استخوان و برداشت کلسیم از استخوانهای بزرگ بدن، افزایش سطح خونی کلسیم و فسفر ، و در نتیجه، سنگ سازی کلیه می شود. این فرایند در عرض چند هفته بخصوص در افراد دارای سابقه ی سنگ اتفاق می‌افتد، و از دیر باز بعنوان عامل بسیار موثر در ایجاد سنگ ادراری کاملا اثبات شده است.

نشستن و دراز کشیدن های طولانی و ناخواسته در این دوران از یک سو با افزایش نسبی وزن افراد همراه است ، و از سوی دیگر ارگونومی بدن ( به ویژه زاویه ی ستون فقرات و مفاصل شانه، لگن و زانو ) را در افراد درگیر به شدت بر هم زده است. دردهای عضلانی و مفصلی و اثار فشار روی مسیر ریشه های عصبی در ناحیه پشت و بالایی کمر (T10-L2) با دردهای گنگ و گاهی تیر کشنده در ناحیه زیر شکم همراه است که بعلت انتشار به ناحیه مثانه با دردهای مثانه و پروستات اشتباه می شود.

فشار روی مسیر اعصاب ایلیواینگوینال در محل خط فشار بند شلوار یا کمربند در حالت نشسته، با درد ناحیه کشاله ران و پوست دستگاه تناسلی و احساس سوزش و گز گز یا بی حسی این ناحیه تظاهر می کند که ممکن است با بیماریهای پوستی عفونی و غیر عفونی این ناحیه اشتباه شود.

نشستن طولانی هم بصورت مستقیم و هم به واسطه ی تشدید یبوست، باعث شدت یافتن و علامت دار شدن بواسیر و درد و خونریزی از ناحیه مقعد می شود.

تغییر در عادات و روال عادی روابط زناشویی در خانواده ها ، گذشته از تبعات اجتماعی و روانی فراوان، مستقیما شیوع عوارض جسمی مرتبط با افراط و تفریط در این فرایند را در مراجعین به کلینیکهای اورژانس اورولوژی و زنان افزایش می دهد.

و بالاخره وجوه اقتصادی بسیار طولانی مدت تر این بیماری همه گیر، سلامت روانی جامعه را بطور جدی به چالش می کشد و کاستن از آسیب این نا ملایمات بر سلامت جسم و روان تک تک افراد جامعه، نیازمند تلاش همه جانبه‌ی متخصصین علوم رفتاری و روان پزشکانی است که طرف مشورت مسئولین اجرایی قرار دارند.
دیدگاه کاربران

ممکن است این مطالب هم برای شما مفید باشد

طراحی و اجرا توسط: هیاهو