سلامت

پژوهشگران در مقاله‌ای که در ژورنال Seminars in Pediatric Neurology در سال ۲۰۱۸ منتشر کرده‌اند، می‌گویند حدود ۷۰ درصد از کودکانی که روند عادی رشد و تکامل را سپری می‌کنند، حرکات تکراری و ظاهرا بی‌هدفی مانند تکان دادن سریع پاها، جویدن ناخن‌ها یا پیچاندن موها را انجام می‌دهند. در ادامه با رایج‌ترین رفتارهای عجیب در میان کودکان آشنا می‌شویم.



۱. مکیدن چیزها

کودکانی که به جویدن، مکیدن و در دهان گذاشتن چیزها تمایل دارند، ممکن است به این دلیل چنین کاری انجام دهند که دهان‌شان به اندازه کافی حساس نیست. به عبارت دیگر، کودکی که تکه‌ای از یک پیراهن را می‌مکد، ممکن است دچار حساسیت‌پذیری دهانی ضعیفی باشد و برای ارضای این نیاز خودش به مکیدن هرچه بیشتر پیراهن نیازمند باشد.
به‌گفته متخصصان، این احتمال وجود دارد که این رفتارهای دهانی در میان کودکان با ترشح سروتونین و دوپامین (انتقال‌دهنده‌های عصبی آرام‌بخش و برانگیزنده احساس مثبت) همراه باشد، بنابراین رفتارهای دهانی به کودکان کمک می‌کند تا آرامش را احساس کنند و بی‌قراری کمتری داشته باشند.



۲.جنبیدن، تکان خوردن، چرخیدن

بعضی از کودکان برای این‌که بتوانند بخوابند، خیلی تکان می‌خورند و می‌جنبند و بعضی از کودکان هم در پایان یک روز طولانی و خسته‌کننده در مدرسه و پس از بازگشت به خانه مثل فرفره دور خودشان می‌چرخند. شاید شما به‌عنوان والدین از این رفتارها کلافه شوید اما واقعیت این است که هر دوی این گروه از کودکان سخت درحال تلاش هستند تا مایع، موها و کریستال‌های کوچک کلسیم‌‌کربنات در گوش داخلی را تکان بدهند. همین اجزا سیستم دهلیزی (vestibular) را می‌سازند که بر حرکت و تعادل انسان نظارت دارد.

کودکانی که خیلی جنب‌وجوش دارند، می‌چرخند، تکان می‌خورند یا جست‌وخیز می‌کنند، احتمالا سیستم دهلیزی‌ای دارند که به‌دلیل حساسیت کمتر از حد متوسط نسبت به محرک‌ها، به تحرکات بدنی بیشتری نیاز دارد. در مورد این کودکان، ما با نوعی منحنی معکوس شبیه به شکل U مواجه هستیم. وقتی که چنین کودکی می‌چرخد، برانگیختگی او بالا می‌رود و توانایی او برای آرام بودن و تمرکز داشتن نیز بهبود می‌یابد. این حالت تا زمانی ادامه دارد که کودک به اوج شکل معکوس U برسد. در ادامه برانگیختگی همچنان بالا می‌رود، اما عملکرد رفتاری او در قالب حرکاتی مانند چرخیدن کمتر و کمتر می‌شود.



۳- بوییدن چیزها

بعضی از کودکان شدید با بوییدن چیزها درگیر هستند و مثلا یک اسباب‌بازی خاص یا یک چیز خاص را همیشه همراه با خود می‌برند. بوییدن عمیق این چیز خاص در فواصل زمانی مختلف را می‌توان به‌خوبی در این کودکان دید. چنین حالتی را بیشتر می‌توان در مواقعی دید که کودک خواب‌آلود یا ناراحت است.

به‌گفته متخصصان، بویایی نوعی سیستم حسی است که مستقیما با سیستم لیمبیک ارتباط دارد؛ ‌یعنی همان مرکز احساس، حافظه و لذت در مغز، بنابراین ماجرا در این کودکان بیشتر از همه نوعی وابستگی یا پیوند است. این کودکان چیز خاصی را بو می‌کنند تا خاطرات لذت‌بخش و خوشایندی را به یاد بیاورند که احساس آرامش و راحتی به آنان می‌دهد. این بوهای آرامش‌بخش به‌راحتی می‌توانند در به‌وجود آمدن احساس امنیت و ایمنی در کودک نقش مثبتی داشته باشند و مثلا او را برای خوابیدن بدون نگرانی آماده کنند.



۴. بی‌قراری و وول خوردن

لمس کردن چیزها، فشار دادن چیزها، پیچاندن موهای خود و همه دیگر شکل‌های مشابه از بی‌قراری و وول خوردن کودکان، احساساتی را به‌وجود می‌آورند که عطش کودک برای لمس کردن و لمس شدن را سیراب می‌کنند. طبق مطالعه منتشرشده در Frontiers in Psychology، بدن کودکان در این حالت و در پاسخ به حرکات لامسه‌ای انگشتان و دست‌ها مانند لمس کردن قسمتی نرم از یک چیز یا حتی نوازش کردن آرام موهای یک فرد دیگر، به ترشح اکسی‌توسین (نوعی انتقال‌دهنده عصبی و برانگیزاننده احساس مثبت) می‌پردازد.
علاوه بر اثرات آرام‌بخش این کار برای کودکان، نقش مثبت آن در افزایش توانایی تمرکز را هم نباید نادیده گرفت.

آیا عادت‌های عجیب کودکان می‌توانند نگران‌کننده باشند؟

اگر رفتار کودک طوری باشد که باعث اختلال در عملکردها و برنامه‌های روزمره‌اش شود، ممکن است که مشکل خاصی مانند اختلال پردازش حسی (SPD) وجود داشته باشند. کودکان مبتلا به این اختلال نمی‌توانند پاسخ مناسبی به سیگنال‌های حواس خودشان بدهند، درحالی که کودکان عادی علی‌رغم داشتن عادت‌های عجیب نهایتا راهی برای خودتنظیمی پیدا می‌کنند. البته شما قادر به تشخیص این مشکلات نیستید و اگر واقعا احساس می‌کنید که مشکل خاصی وجود دارد، باید از متخصصان حوزه سلامت روان کمک بگیرید.

ترجمه: یوسف صالحی
منبع: Parents