سلامت

خیال‌پردازی، بیان درست کلمات، توانایی شعر خواندن، پرسش‌های مکرر و... از جمله خصوصیاتی است که توجه والدین را به هوش بالای کودک جلب می‌کند. در این موارد والدین معمولا سعی دارند آموزش‌های مختلفی به کودک ارائه دهند و به پیشرفت او کمک کنند، اما پیش از هر چیز باید بدانیم که بچه‌های باهوش چه ویژگی‌هایی دارند و چطور باید از توانایی آنها برای رشد و پیشرفت کمک گرفت؟

تیزهوشی تنها به IQ بالا مربوط نمی‌شود!
به‌طور کلی هوش بالا به ضریب‌هوشی بالاتر از ۱۳۰ اطلاق می‌شود. در موارد تیزهوشی این شاخص بیشتر از 140 خواهد بود. شمار کودکان تیزهوش معمولا در جمعیت پسران بیشتر از دختران است و این ویژگی در افراد چپ‌دست بیشتر دیده می‌شود.
اما برای تعریف تیزهوشی در کودک، متخصصان علاوه بر ضریب‌هوشی بالا که الزاما از طریق تست‌های مخصوص مشخص می‌شود، به استعداد خلاقانه کودک در یک یا چند زمینه نیز توجه دارند.

خلاقیت مجموعه‌ای از خصوصیات انعطاف‌پذیری، ابتکارعمل و کنجکاوی را دربرمی‌گیرد. به عقیده برخی از متخصصان، انگیزه بالا برای شناخت ویژه در یک زمینه نیز علاوه بر این باید به عنوان مشخصه‌های تیزهوشی در نظر گرفته شود.

برخی از ویژگی‌های کودک باهوش
همه کودکان خصوصیات رفتاری و شخصیتی منحصربه‌فردی دارند اما هوش بالا می‌تواند زمینه‌ساز برخی خصوصیات متمایز در کودک شود. به عنوان مثال، کودک باهوش از زمان تولد نسبت به اطراف خود مانند رنگ، تصاویر، صدا، بو و مزه بسیار دقیق است، از برقراری ارتباط با دیگران لذت می‌برد، گرچه نمی‌تواند صحبت کند اما تغییر احساس و رفتار مادر را به خوبی درک می‌کند.

توانایی راه رفتن، صحبت کردن و به دست گرفتن اشیاء در او زودتر اتفاق می‌افتد و معمولا دایره واژگانی کاملی دارند و بسیار علاقمند به خواندن پیش از سنین مدرسه هستند. به‌طوری که عموما هنگام ورود به پیش‌دبستانی یا دبستان، حروف را به خوبی می‌شناسند. همچنین آنها می‌توانند برخی از محاسبات ریاضی را پیش از آموزش در مدرسه انجام دهند.

کودک باهوش، فعال است و از تجربه‌های جدید نمی‌ترسد. او تمایلی به خواب ندارد، فقط برای رفع خستگی می‌خوابد و معمولا در به خواب رفتن مشکل دارد. حافظه شنیداری او بسیار خوب است و به راحتی شعر و آهنگ‌ها را حفظ می‌کند. حافظه قوی دارد و دقیقا مطالب کتاب را می‌داند. به‌طوری که اگر هنگام قصه‌خواندن کلمه‌ای جا بماند، آن را می‌گوید.

کودک باهوش بسیار کنجکاو است و سوالات او فراتر از چراهای معمول بچه‌گانه است. به عنوان مثال در ۴ سالگی در مورد زندگی پس از مرگ پرسش دارد. همچنین معمولا دوست دارد در مورد نجوم، حشرات و دایناسورها اطلاعات کسب کند.

این کودکان معمولا تمایل دارند با افراد بزرگتر از خود ارتباط برقرار کنند و به دنبال پاسخ سوالات خود هستند. آنها توانایی همدلی و برقراری ارتباطات هیجانی را دارند اما ممکن است حساس و حتی مضطرب نیز باشند.

کودک تیزهوش الزاما دانش‌آموز شاگرد اول نیست
برخلاف تصور، همه کودکان با ضریب‌هوشی بالا در مدرسه جزو دانش‌آموزان درس‌خوان و به اصطلاح زرنگ نیستند. درواقع آنها بسیاری از مطالب را می‌دانند و به همین دلیل کلاس برای آنها خسته‌کننده خواهد بود. از طرفی معمولا سوالات مختلفی از معلم می‌پرسند، با همکلاسی‌ها صحبت می‌کنند، از انجام تکالیف معمول صرف‌نظر می‌کنند و مایلند تا همواره با سایرین ارتباط برقرار کنند. این خصوصیات گاه تعبیر به شیطنت و حتی بیش‌فعالی می‌شود که در نتیجه کودک را طرد می‌کند.

اگر این ویژگی‌ها در نظر گرفته نشود و کودک در چنین فضایی به مدرسه برود، به‌تدریج دچار دل‌زدگی شده و حتی در سنین بالاتر افسرده می‌شود زیرا دیگران نمی‌توانند پاسخگوی دغدغه‌های ذهنی او باشند.

آنچه والدین باید بدانند...
اگر فرزند شما خصوصیات تیزهوشی را دارد، پیش از برچسب زدن به او و ارائه آموزش‌های فشرده آکادمیک حتما با متخصصان این حوزه مشورت کنید تا از سطح هوش او اطمینان کسب کنید. در وهله بعد، توجه داشته باشید که فرزند شما هم مانند همه کودکان نیاز به برقراری احساسات، باز ی‌های کودکانه و درک لذت‌بخش از زندگی دارد تا حضور مداوم در کلاس‌های آموزشی!

در مورد مدرسه نیز این نکته را مدنظر داشته باشید و بدانید که ممکن است بارها به شما بگوید که از مدرسه لذت نمی‌برد و مطلب تازه‌ای فرانمی‌گیرد. در این شرایط حتما ارتباط سازنده‌ای با اولیای مدرسه و مشاوران تحصیلی متبحر داشته باشید تا بتوانید به بهترین نحو استعدادها و علایق او را هدایت کنید. معمولا چنین کودکانی علاقه به شرکت در کلاس‌های موسیقی یا ورزشی خارج از مدرسه دارند و الزاما نباید آنها را به مطالعه صرف و تحصیل در رشته‌های نظری محدود کرد.

فراموش نکنید که او فرزند شما است و همواره و همیشه به حمایت عاطفی و احساسی شما نیاز دارد. اگر هوش بالا در مسیر درست هدایت نشود و همراستا با هوش هیجانی نباشد، نمی‌تواند به تنهایی عامل موفقیت و کامیابی در زندگی باشد.

مترجم: مریم‌سادات کاظمی
منبع: .fréPassportSant