سکته مغزی ؛چه اطلاعاتی را باید بدانید
6 بهمن 1399 ساعت: 14:11
6 بهمن 1399 ساعت: 14:11
سکته مغزی دومین علت مرگ و میر در دنیا به شمار میرود. شایعترین اختلال نورولوژیک و نوعی آسیب حاد و ناگهانی است که سالانه افراد زیادی را به عوارض جسمانی و حرکتی دچار میکند.

1. سکته مغزی چیست؟
سکته مغزی یک فوریت پزشکی است و زمانی رخ میدهد که عروق خونی مغز پاره شده یا معمولا پاره شدن عروق بر اثر انسداد رگها اتفاق میافتد. در صورت انجام نشدن درمان، سلولهای مغزی به سرعت میمیرند. این عارضه میتواند موجب مرگ یا ناتوانی جدی در فرد مبتلا شود. اگر یکی از عزیزانتان علائم سکته مغزی را دارد، فورا با اورژانس تماس بگیرید.
2. علائم سکته مغزی:
در هنگام بروز علائم سکته مغزی که ممکن است ناگهانی باشد، بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید:
بی حسی یا احساس ضعف به ویژه در یک طرف بدن.
تغییر بینایی در یک یا هر دو چشم یا مشکل در بلع.
سردرد شدید به علت نامعلوم. مشکل در تعادل یا راه رفتن، احساس سرگیجه.
احساس کرختی، مشکل در تکلم یا فهم صحبت دیگران.
3. به انجام آزمایش فکر کنید:
آزمایش فست (FAST) به تشخیص علائم کمک میکند و مخفف عبارت:
F- افتادگی صورت. از فرد بخواهید لبخند بزند. آیا یک طرف صورت افتاده است؟
A- ضعف یا بیحسی بازو.
S- تکلم کردن. آیا فرد میتواند یک جمله ساده را تکرار کند؟ آیا در تکلم مشکل دارد یا کلمات را بریده بریده ادا میکند؟
T- بنابراین زمان تماس با اورژانس است. درنگ نکنید.
4. اتلاف زمان= تخریب مغز
هر یک ثانیه بسیار ارزشمند است. بدون اکسیژن، سلولهای مغزی در عرض چند دقیقه میمیرند. وقتی بافت مغز از بین برود، اعضای بدن تحت کنترل آن قسمت نیز درست کار نمیکنند و در نتیجه سکته مغزی، علت اصلی ناتوانی طولانی مدت در فرد میشود. داروهای از بین برنده لخته خون نیز میتوانند آسیب مغزی را مهار کنند و باید در مدت زمان کوتاهی معمولا 3 ساعت بعد از شروع علائم، به بیمار داده شود.
5. تشخیص:
هنگامی که هنوز در آمبولانس هستید، آزمایشات شروع میشود. پس از رسیدن به اورژانس آزمایشهای تصویربرداری مانند سیتیاسکن، امآرآی یا سونوگرافی صورت میگیرد. ممکن است آزمایشهای دیگری مانند؛ بررسی فعالیت الکتریکی قلب(EKG) و بررسی فعالیت الکتریکی مغز(EEG) انجام شود.
6. سکته مغزی ایسکمیک:
شایعترین نوع سکته مغزی است. تقریبا از هر 10 نفر 9 نفر در این گروه قرار میگیرند. سکته ایسکمیک زمانی اتفاق میافتد که لخته خون مانع خونرسانی به مغز یا از مغز به سایر اعضا میشود. لخته خون ممکن است از این نقطه شروع شود یا از طریق جریان خون به جای دیگری در بدن وارد شود. گرفتگی عروق دلیل اصلی سکته مغزی است.
7. سکته هموراژیک:
سکته خونریزیکننده زمانی اتفاق میافتد که عروق خونی ضعیف درون مغز پاره میشود. در نتیجه خونریزی داخل مغز را میتوان متوقف کرد. شایعترین علت آن فشارخون بالا است. دلایل دیگر شامل آنوریسم و ناهنجاریهای شریانی(AVM) است که رگهای خونی مغز را ضعیف میکند.
8. سکته خفیف (TIA):
علائم حملات ایسکمیک گذرا یا TIA که اغلب سکته خفیف نامیده میشود، تقریبا شبیه به سکته مغزی است و زمانی رخ میدهد که جریان خون به طور موقت در بخشی از مغز مختل میشود، همچنین یک وضعیت اضطراری ایجاد میکند. هنگامی که خون دوباره جریان مییابد، علائم متوقف میشوند. در چنین مواقعی نمیتوانید تشخیص دهید که سکته مغزی کامل یا خفیف است. بنابراین با اورژانس تماس بگیرید. سکته خفیف نیز علامت خطر است، بنابراین اگر فکر میکنید یکی از این علائم را دارید به پزشک مراجعه کنید.
9. درمان اورژانسی:
سکته مغزی ایسکمیک: هدف حفظ جریان خون است. داروی از بین برنده لخته خون به نام tPA در حل لختههای خون و کاهش آسیب طولانی مدت به بدن بسیار ضروری است، اما باید به موقع و معمولا بعد از 3 ساعت تجویز شود.
سکتههای مغزی هموراژیک: کنترل این وضعیت سختتر است. درمان آن شامل تلاش برای کنترل فشارخون بالا، خونریزی و التهابات مغزی است.
10. علل سکته:
سکتههای ایسکمیک: گرفتگی عروق دلیل اصلی آن است. پلاکهای چربی، کلسترول و سایر موارد در عروق جمع شده و فضای کمتری برای جریان خون باقی میگذارد. لخته خون ممکن است در این فضای باریک قرار گرفته و باعث سکته مغزی ایسکمیک شود. پلاکها موجب سهولت در تشکیل لخته خون میشوند و همچنین میتوانند رگها را پاره کرده یا جریان خون را مسدود کنند.
سکتههای هموراژیک: این موارد ممکن است اتفاق بیفتد در صورتی که فشارخون بالا کنترل نشود و شریان ضعیف را پاره کند.
11. عوامل خطرزا:
احتمال سکته مغزی با افزایش سن افزایش مییابد؛ اگر به موارد زیر مبتلا هستید:
سکته مغزی کامل یا خفیف بیماری قلبی
فشارخون بالا
کلسترول بالا
دیابت
چاقی
بیماری سلول داسی شکل
سیگار، نوشیدن زیاد الکل و بیتحرکی نیز خطر ابتلا به آن را افزایش میدهد.
12. چه غذایی میخورید؟
مصرف بیش از حد چربی و کلسترول باعث تنگی عروق و تشکیل پلاک میشود. مصرف نمک زیاد منجر به فشارخون میشود. خوردن مقدار زیاد میوه، سبزیجات، غلات کامل و ماهی موجب کاهش خطر سکته مغزی میشود.
13. کاهش خطر:
دقت کنید. آیا شما بیماری دارید که برای جلوگیری از سکته مغزی باید آن را درمان کنید؟ این کار به معنای مصرف دارو و همچنین تقویت عادات سالم است؛ از غذاهایی که میخورید تا تحرک داشتن و عدم استعمال سیگار. هیچگاه برای شروع دیر نیست.
مترجم: مهتا زمانینیک
منبع: WebMD
سکته مغزی یک فوریت پزشکی است و زمانی رخ میدهد که عروق خونی مغز پاره شده یا معمولا پاره شدن عروق بر اثر انسداد رگها اتفاق میافتد. در صورت انجام نشدن درمان، سلولهای مغزی به سرعت میمیرند. این عارضه میتواند موجب مرگ یا ناتوانی جدی در فرد مبتلا شود. اگر یکی از عزیزانتان علائم سکته مغزی را دارد، فورا با اورژانس تماس بگیرید.
2. علائم سکته مغزی:
در هنگام بروز علائم سکته مغزی که ممکن است ناگهانی باشد، بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید:
بی حسی یا احساس ضعف به ویژه در یک طرف بدن.
تغییر بینایی در یک یا هر دو چشم یا مشکل در بلع.
سردرد شدید به علت نامعلوم. مشکل در تعادل یا راه رفتن، احساس سرگیجه.
احساس کرختی، مشکل در تکلم یا فهم صحبت دیگران.
3. به انجام آزمایش فکر کنید:
آزمایش فست (FAST) به تشخیص علائم کمک میکند و مخفف عبارت:
F- افتادگی صورت. از فرد بخواهید لبخند بزند. آیا یک طرف صورت افتاده است؟
A- ضعف یا بیحسی بازو.
S- تکلم کردن. آیا فرد میتواند یک جمله ساده را تکرار کند؟ آیا در تکلم مشکل دارد یا کلمات را بریده بریده ادا میکند؟
T- بنابراین زمان تماس با اورژانس است. درنگ نکنید.
4. اتلاف زمان= تخریب مغز
هر یک ثانیه بسیار ارزشمند است. بدون اکسیژن، سلولهای مغزی در عرض چند دقیقه میمیرند. وقتی بافت مغز از بین برود، اعضای بدن تحت کنترل آن قسمت نیز درست کار نمیکنند و در نتیجه سکته مغزی، علت اصلی ناتوانی طولانی مدت در فرد میشود. داروهای از بین برنده لخته خون نیز میتوانند آسیب مغزی را مهار کنند و باید در مدت زمان کوتاهی معمولا 3 ساعت بعد از شروع علائم، به بیمار داده شود.
5. تشخیص:
هنگامی که هنوز در آمبولانس هستید، آزمایشات شروع میشود. پس از رسیدن به اورژانس آزمایشهای تصویربرداری مانند سیتیاسکن، امآرآی یا سونوگرافی صورت میگیرد. ممکن است آزمایشهای دیگری مانند؛ بررسی فعالیت الکتریکی قلب(EKG) و بررسی فعالیت الکتریکی مغز(EEG) انجام شود.
6. سکته مغزی ایسکمیک:
شایعترین نوع سکته مغزی است. تقریبا از هر 10 نفر 9 نفر در این گروه قرار میگیرند. سکته ایسکمیک زمانی اتفاق میافتد که لخته خون مانع خونرسانی به مغز یا از مغز به سایر اعضا میشود. لخته خون ممکن است از این نقطه شروع شود یا از طریق جریان خون به جای دیگری در بدن وارد شود. گرفتگی عروق دلیل اصلی سکته مغزی است.
7. سکته هموراژیک:
سکته خونریزیکننده زمانی اتفاق میافتد که عروق خونی ضعیف درون مغز پاره میشود. در نتیجه خونریزی داخل مغز را میتوان متوقف کرد. شایعترین علت آن فشارخون بالا است. دلایل دیگر شامل آنوریسم و ناهنجاریهای شریانی(AVM) است که رگهای خونی مغز را ضعیف میکند.
8. سکته خفیف (TIA):
علائم حملات ایسکمیک گذرا یا TIA که اغلب سکته خفیف نامیده میشود، تقریبا شبیه به سکته مغزی است و زمانی رخ میدهد که جریان خون به طور موقت در بخشی از مغز مختل میشود، همچنین یک وضعیت اضطراری ایجاد میکند. هنگامی که خون دوباره جریان مییابد، علائم متوقف میشوند. در چنین مواقعی نمیتوانید تشخیص دهید که سکته مغزی کامل یا خفیف است. بنابراین با اورژانس تماس بگیرید. سکته خفیف نیز علامت خطر است، بنابراین اگر فکر میکنید یکی از این علائم را دارید به پزشک مراجعه کنید.
9. درمان اورژانسی:
سکته مغزی ایسکمیک: هدف حفظ جریان خون است. داروی از بین برنده لخته خون به نام tPA در حل لختههای خون و کاهش آسیب طولانی مدت به بدن بسیار ضروری است، اما باید به موقع و معمولا بعد از 3 ساعت تجویز شود.
سکتههای مغزی هموراژیک: کنترل این وضعیت سختتر است. درمان آن شامل تلاش برای کنترل فشارخون بالا، خونریزی و التهابات مغزی است.
10. علل سکته:
سکتههای ایسکمیک: گرفتگی عروق دلیل اصلی آن است. پلاکهای چربی، کلسترول و سایر موارد در عروق جمع شده و فضای کمتری برای جریان خون باقی میگذارد. لخته خون ممکن است در این فضای باریک قرار گرفته و باعث سکته مغزی ایسکمیک شود. پلاکها موجب سهولت در تشکیل لخته خون میشوند و همچنین میتوانند رگها را پاره کرده یا جریان خون را مسدود کنند.
سکتههای هموراژیک: این موارد ممکن است اتفاق بیفتد در صورتی که فشارخون بالا کنترل نشود و شریان ضعیف را پاره کند.
11. عوامل خطرزا:
احتمال سکته مغزی با افزایش سن افزایش مییابد؛ اگر به موارد زیر مبتلا هستید:
سکته مغزی کامل یا خفیف بیماری قلبی
فشارخون بالا
کلسترول بالا
دیابت
چاقی
بیماری سلول داسی شکل
سیگار، نوشیدن زیاد الکل و بیتحرکی نیز خطر ابتلا به آن را افزایش میدهد.
12. چه غذایی میخورید؟
مصرف بیش از حد چربی و کلسترول باعث تنگی عروق و تشکیل پلاک میشود. مصرف نمک زیاد منجر به فشارخون میشود. خوردن مقدار زیاد میوه، سبزیجات، غلات کامل و ماهی موجب کاهش خطر سکته مغزی میشود.
13. کاهش خطر:
دقت کنید. آیا شما بیماری دارید که برای جلوگیری از سکته مغزی باید آن را درمان کنید؟ این کار به معنای مصرف دارو و همچنین تقویت عادات سالم است؛ از غذاهایی که میخورید تا تحرک داشتن و عدم استعمال سیگار. هیچگاه برای شروع دیر نیست.
مترجم: مهتا زمانینیک
منبع: WebMD
برچسب ها
دیدگاه کاربران
ممکن است این مطالب هم برای شما مفید باشد