سلامت

بعضی از تازه‌مادران، به‌خصوص گروهی که به افسردگی پس از زایمان دچار می‌شوند، احساس ناتوانی برای برقراری پیوند با نوزاد را تجربه می‌کنند. این احساس ناتوانی که گاهی اوقات برای چندین ماه پس از زایمان به طول می‌انجامد، معمولا خجالت‌زدگی و اندوه عمیقی را برای تازه‌مادران به همراه دارد. با این‌حال، با کمک روان‌شناسی کودکان می‌توانیم به این نکته پی ببریم که چرا بعضی از تازه‌مادران در برقراری پیوند با نوزاد مشکل دارند، این وضعیت چه تاثیراتی برای نوزاد دارد و از چه راه‌هایی می‌توان برای برقراری پیوند مطلوب با نوزاد کمک گرفت.

پیوند با نوزاد چیست؟

منظور از پیوند، دلبستگی ویژه و عمیقی است که بین مادر و نوزاد شکل می‌گیرد. همین پیوند است که مادر را به پروردن نوزاد و مراقبت از او به‌طور غریزی وادار می‌کند و احساس امنیت و عزت‌نفس را به نوزاد می‌بخشد.

هورمون‌ها نیز نقش اساسی و مهمی در برقراری پیوند میان مادر و نوزاد دارند. هورمون دوپامین می‌تواند به شکل‌گیری فرآیند دلبستگی کمک کند، درحالی که هورمون اکسی‌توسین که به‌واسطه تماس پوستی ترشح می‌شود، می‌تواند برقراری پیوند را تسهیل کند. مطالعات مختلفی هم نشان داده‌اند که بالا بودن سطح اکسی‌توسین در سه‌ماهه اول در بدن مادران، رفتارهای مثبت در راستی شکل‌گیری پیوند با نوزاد را افزایش می‌دهد.

چرا بعضی از تازه‌مادران در برقراری پیوند با نوزاد مشکل دارند؟

این مشکل معمولا می‌تواند احساس گناه شدیدی را در والدین برانگیزد، اما تدریجی بودن فرآیند دلبستگی و شکل‌گیری پیوند واقعا متداول و طبیعی است. دلایل زیادی هم می‌توانند در به تاخیر افتادن این پیوند نقش داشته باشند. گاهی اوقات فرآیند زایمان، طولانی و تروماتیک یا آسیب‌زا است و گاهی اوقات هم مادر به افسردگی یا اضطراب مبتلا می‌شود که هر دو قطعا بر روند شکل‌گیری پیوند با نوزاد اثرات منفی خواهند گذاشت.

سپری کردن سه‌ماهه چهارم

منظور از سه‌ماهه چهارم، اولین دوره سه‌ماهه پس از تولد نوزاد است. نوزاد در این دوران شدیدا به مراقبت، عشق‌ورزی و توجه مادر نیاز دارد. وقتی مادران طی این دوره سه‌ماهه برای پیوند با نوزاد دچار مشکل می‌شوند، شدیدا احساس نگرانی می‌کنند. اما تا زمانی که مادر در این دوران بتواند با کارهایی مانند شیردهی، تعویض لباس‌ها و فراهم‌سازی جای خواب گرم و ایمن از نوزاد مراقبت کند، تمرکز بر سپری شدن این دوره سه‌ماهه همراه با آرامش اولویت و ضرورت دارد.

اگر نگرانی مادران در این مرحله تا حدی ادامه پیدا کند که آنان را به فکر کردن درباره وجود مشکل خاصی وادار سازد، همین حالت نشان‌دهنده این است که ما با مادر خوب و مسئولیت‌پذیری مواجه هستیم. پس اگر دچار چنین حالتی شدید، نگران نباشید.

اهمیت دلبستگی ایمن

درحالی که اولویت در سه‌ماهه چهارم به سپری کردن اوقات اختصاص دارد، ادامه‌دار شدن مشکل مادر در برقراری پیوند با نوزاد پس از یک سال باید به اطلاع پزشکان متخصص برسد. به نظر متخصصان، اگر پیوند با نوزاد در 2 تا 3 سال اولیه پس از تولد کودک شکل نگیرد، برقراری این پیوند پس از این دوران واقعا کار مشکل‌ساز و دشواری خواهد شد.

برقراری پیوند با کودک، نقش اصلی را در به‌وجود آمدن «دلبستگی ایمن» در زندگی کودک دارد. این اصل مهم با ایجاد احساس دوست داشته شدن در وجود کودک و ایمان او به تامین شدن نیازهایش توسط والدین همراه است. ضمن این‌که آینده روابط کودک با والدین براساس همین اصل شکل می‌گیرد. کودکانی که براساس دلبستگی ایمن رشد می‌کنند، عزت‌نفس بیشتری دارند و خوداتکایی مطلوبی در آنان مشاهده می‌شود.

آیا می‌توان پیوند با نوزاد را جعل کرد؟

بعضی از پزشکان با مفهوم «جعل کردن» پیوند با نوزاد موافق هستند و می‌گویند که تلاش مادر برای صحبت کردن غریزی با نوزاد و خیره شدن به چشمان او برای برقراری پیوند با نوزاد بسیار مهم است. واکنش نشان دادن مادران به اشارات کلامی و غیرکلامی نوزاد هم شکوفا شدن مهارت‌های ارتباطی نوزاد را به همراه خواهد داشت.

پس اگر تازه‌مادران در طول روز تلاش کنند تا این پیوند را با نوزاد برقرار کنند، به نتایج مناسبی دست خواهند یافت که حداقل آنها اثرگذاری مثبت بر نوزاد است. همین تلاش‌های تازه‌مادران در اغلب موارد به برانگیختگی احساسات آنان در واقعیت منتهی می‌شود.

ترجمه: راضیه فیضی
منبع: Net Doctor