23 مهر 1399 ساعت: 17:7
بیماری کرونا یا کووید-۱۹ بیماری پیچیدهای است. پزشکان در اوایل همهگیری فکر میکردند ابتلا به این بیماری فقط مشکل تنفسی ایجاد میکند و علائمش شبیه سرماخوردگی و آنفلوانزاست اما امروزه پس از چند ماه درگیری با این ویروس ثابت شده است که همه ارگانهای بدن میتوانند با آن درگیر شوند و هیچ ارگانی نیست که بگوییم بههیچ وجه درگیر نمیشود.
اخیرا حتی مواردی از درگیری غده تیرویید با این ویروس نیز دیده شده که منجر به التهاب تیرویید شده است. علاوه بر این، بیماریهای قلبی، سکتههای مغزی و قلبی و بهخصوص درگیریهای دستگاه گوارش و کبد با ویروس کرونا نیز به وفور گزارش شده است.
متاسفانه در ابتدا باور نادرستی در جامعه رواج داده شد که یکبار درگیری با ویروس کرونا و ابتلا به بیماری، میتواند مصونیت دائمی ایجاد کند، پس بهتر است همه به این بیماری مبتلا شوند تا همگی بهطور همزمان در مقابل این ویروس واکسینه شوند اما مقالاتی که منتشر شد نشان داد که در مواردی حتی ۱۰ روز بعد از پایان دوره ابتلا به کووید-۱۹، فرد بیمار دوباره با ویروس درگیر شده است.
از اینرو موضوع ایجاد ایمنی دائمی کاملا منتفی است و افرادی که یکبار به این بیماری مبتلا شدهاند نباید فکر کنند که دیگر مبتلا نخواهند شد، هرچند اگر احتمال ابتلای مجدد کم باشد. به همین دلیل به همه افرادی که از بیماری بهبود پیدا کردهاند توصیه میشود همچنان مراقب خود باشند، ماسک بزنند، سیستم ایمنی بدنشان را تقویت کنند و... این افراد هرگز نباید فکر کنند که در مقابل بیماری مصون شدهاند و دیگر درگیر آن نخواهند شد.
تظاهرات بالینی کووید-۱۹ در دستگاه گوارش
همانطور که اشاره شد ویروس کرونا میتواند دستگاه گوارش از جمله کبد، لوزالمعده و پانکراس را نیز درگیر کند. مهمترین تظاهرات بالینی این درگیری شامل اسهال، تهوع و استفراغ است که بهخصوص اگر با تب همراه باشد باید حتما جدی گرفته شود.
این علائم در کودکان بسیار حائز اهمیت است و امروزه با توجه به شیوع کروناویروس نباید وجود علائمی مانند اسهال و استفراغ در کودکان را به عوامل باکتریایی و مسمومیتهای غذایی منتسب کنیم. همانطور که امروز، هرکسی سرفه میکند نباید فورا آن را به سرماخوردگی ربط داد و باید متهم اصلی ایجاد سرفه را ویروس کرونا در نظر گرفت تا خلاف آن ثابت شود.
۴۰درصد بیماران مبتلا به کووید-۱۹ دچار التهاب کبد میشوند
درگیری کبد نیز در جریان بیماری کووید-۱۹ دیده و گزارش شده است. حدود ۴۰ درصد افرادی که به بیماری کووید-۱۹ بهخصوص از نوع شدیدش مبتلا میشوند، آنزیمهای کبدیشان افزایش پیدا میکند و دچار التهاب کبد میشوند.
ما نمیدانیم در درازمدت چه عوارضی برای کبد اتفاق خواهد افتاد اما احتمالا درگیری کبد با ویروس کرونا همانند بسیاری از عفونتهای ویروسی در همان زمان درگیری، به کبد آسیب خواهد زد و بعد احتمالا بهبودی حاصل خواهد شد.
به عبارت دیگر احتمال وقوع موارد بیماری مزمن کبد با کووید-۱۹ بسیار کم است و تاکنون گزارش نشده است. البته باید دید در آینده چه اتفاقاتی رخ خواهد داد. ممکن است درگیری کبد با این بیماری منجر به افزایش آنزیمهای کبدی و التهاب در پانکراس شود.
لختهشدن خون در عروق شکمی دیگر عارضه مهم ابتلا به کووید-۱۹
عارضه بسیار مهم دیگری که ممکن است درگیری با ویروس کرونا ایجاد کند، تشکیل لخته در عروق شکمی یا عروق فوقکبدی است مانند سندروم بودکیاری یا ترومبوز ورید پورت. این عوارض عروقی بسیار جدی هستند و در جریان بیماری کووید-۱۹ ایجاد میشوند.
با جهش ویروس تظاهرات بیماری تغییر میکند
جالب است بدانید علائم و تظاهرات درگیری با ویروس کرونا با جهشهایی که یافته است نسبت به اوایل همهگیری این ویروس تفاوت کرده است. به عنوان مثال در ابتدای همهگیری علائم گوارشی و کبدی در بیماران مبتلا دیده نمیشد و بیشترین و مهمترین علامت، اختلال در حس بویایی و چشایی بود اما امروزه عوارض گوارشی بیشتر دیده میشود.
خودسرانه سیتی اسکن نکنید!
بسیاری از مردم بر این باورند که اگر کسی علامتدار شد باید فورا سیتی اسکن بکند یا تست PCR (برداشتن نمونه از مخاط حلق) انجام بدهد. در حالی که در بسیاری از کشورها و مراکز علمی دنیا اینکار توصیه نمیشود.
اولین کار بعد از دیدن علائم مشکوک به کرونا این است که بیمار خودش را از دیگران جدا و به اصطلاح ایزوله کند. به عبارت دیگر خودقرنطینه کردن و رعایت بهداشت اولین و مهمترین کار پس از بروز علائم است و نیازی نیست با انجام کارهای تشخیصی اثبات کنید که کرونا گرفتهاید.
دوم بررسی میزان اکسیژن خون است.
اگر تب بیمار کمتر از ۴۸ ساعت طول بکشد، تنگینفس شدید نداشته باشد، به بیماری زمینهای خاصی مانند دیابت، پرفشاریخون، بیماریهای خونی و... مبتلا نباشد نیازی به انجام سیتیاسکن نخواهد داشت. در حالی که مراجعه جهت انجام سیتی اسکن هم هزینه دربردارد و هم موجب انتشار بیماری خواهد شد. همین که بیمار خودش را برای ۲ هفته از دیگران جدا کند نقش مهمی در کنترل بیماری خواهد داشت.
یکی دیگر از اشتباهات بزرگی که در ابتدای همهگیری در دنیا انجام شد این بود که پزشکان فکر میکردند با تبسنج میتوان فهمید که کسی به کروناویروس مبتلا شده است یا خیر. این تبسنجها در فرودگاهها هم بود و مسافران از نظر وجود تب بررسی میشدند اما با اینحال کرونا وارد همهی کشورها شد؛ چون تب علامت ماندگاری نیست و ممکن است فردی ناقل ویروس باشد اما تب نداشته باشد.