سلامت

نکته جالبی که بیشتر مردم از آشپزی خانگی در دوران قرنطینه کروناویروس لذت می‌بردند، در حالی که قبلا می‌گفتند به‌دلیل بی‌علاقگی نسبت به آشپزی خانگی تمایلی به این کار ندارند. 

تحقیقات علمی نشان می‌دهند که این روی‌آوری به آشپزی در خانه هم به سلامت جسمانی ما کمک خواهد کرد و هم برای تقویت سلامت روانی ما مفید خواهد بود. خانم دکتر نیکول فارمر (از دانشمندان فعال در موسسه‌های ملی سلامت (NIH) در آمریکا) می‌گوید که آشپزی کردن واقعا برای سلامت روان ما مفید است اما وقتی می‌خواهیم که علت این اثرگذاری را از منظر علمی توضیح دهیم، اوضاع جالب‌تر و البته پیچیده‌تر می‌شود. او در سال 2017 و طی بررسی‌های خاصی به این دریافت رسید که کمک گرفتن از آشپزی به‌عنوان نوعی شیوه درمانی مداخله‌گرانه می‌تواند نتایج روانی‌ـ‌اجتماعی مثبت و اثرگذاری برای انسان‌ها داشته باشد. 

این پزشک می‌گوید: «این‌که چرا آشپزی می‌تواند نوعی اثرگذاری درمانی داشته باشد، به ترکیبی از عوامل مختلف برمی‌گردد. آشپزی کاری است که به ما پزشکان این فرصت را می‌دهد تا به جنبه‌های مختلفی از سلامت روان‌شناختی انسان‌ها بپردازیم». به‌عنوان مثال، آشپزی به انسان‌ها فرصت می‌دهد تا برای همدیگر پخت‌وپز کنند و این یعنی به‌وجود آمدن فرصتی برای شکل‌گیری روابط اجتماعی و حتی بهبودی در روابطی که قبلا شکل گرفته‌اند. علاوه بر این، آشپزی به ما انسان‌ها احساس خودمختاری و اعتمادبه‌نفس می‌دهد و در کنارش هم فرصتی برای کسب مهارت‌های ویژه در یک قلمرو کاری مشخص را فراهم می‌سازد. پس نباید فراموش کنیم که آشپزی از طریق همه این عوامل می‌تواند احساس هدف داشتن و رضایتمندی شخصی را برای انسان‌ها به همراه بیاورد. 

اگر ما به این موضوع از منظری تکاملی فکر کنیم، آشپزی اساسا برای این شکل گرفت که ما انسان‌ها بتوانیم به مواد غذایی پخته‌شده دسترسی داشته باشیم و همین ویژگی خودش از مراحل مهم در روند تکاملی انسان‌ها است بنابراین مساله فقط لذت بردن از خود غذاها نیست. 

فرآیند آشپزی همیشه وضعیت‌های خاصی را به همراه دارد: قرار گرفتن در معرض بوی غذاها و جذابیت بصری غذاها که هر دو می‌توانند مسیرهای عصب‌شناختی خاصی را برانگیخته کنند که در شکل‌گیری احساس رضایتمندی از زندگی نقش دارند. به‌گفته دکتر فارمر، بعضی از تحقیقات علمی نشان داده‌اند که برخی از شیوه‌های پخت‌وپز دارای اثرگذاری درمانی بیشتری نسبت به دیگر انواع آشپزی هستند. این‌جاست که به بحث جالب و جذاب تعریف انسان‌های مختلف از آشپزی می‌رسیم. 

بعضی از تحقیقات نشان‌دهنده آن هستند که کسانی که آشپزی را از همان اول کار به‌عنوان هنر آشپزی می‌بینند، بیشتر از آن لذت می‌برند و بیشتر هم آشپزی می‌کنند. ماجرا از این نظر، نوعی رابطه حسی است که بین آشپز، مواد غذایی، فرآیند کار با مواد غذایی به کمک دست‌ها و حاصل نهایی کار شکل می‌گیرد. پس زدن دکمه‌های مایکروویو اصلا نمی‌تواند به معنای درگیر شدن ما با فرآیندهای آشپزی باشد. 

به همین دلیل است که وقتی از رابطه بین آشپزی و سلامت روان صحبت می‌کنیم، منظورمان کارهایی مانند کیک‌پزی یا نان‌پزی است و نه آماده‌سازی خوراکی‌های فوری با کمک دستگاه‌های خودکار. به‌علاوه، فرآیند کارهایی مانند نان‌پزی و کیک‌پزی باعث می‌شود که انسان‌ها از چارچوب‌های روزمره زندگی خارج شوند و لحظات متفاوتی را در زندگی‌شان تجربه کنند. 

دکتر فارمر می‌گوید که اگر دقت کنید، متوجه می‌شوید که علی‌رغم پایان یافتن قرنطینه کروناویروس در بسیاری از کشورها و صدور مجوز بازگشایی رستوران‌ها در کشورهای مختلف، هنوز بخش قابل‌توجهی از مردم ترجیح می‌دهند که از غذاهای خانگی استفاده کنند. این نکته نشان می‌دهد که آشپزی چگونه می‌تواند با انسان‌ها پیوند برقرار کند و بر سلامت روانی آنها اثرگذار باشد. بنابراین، می‌توان گفت که صحبت کردن از آشپزی به‌عنوان نوعی «کاردرمانی» (occupational therapy) که باعث بهبودی سلامت روان می‌شود، نکته عجیبی نیست. 

ترجمه: ندا احمدلو

منبع:Inverse