سلامت

اکنون که این مقاله را می‌خوانید ویروس کرونا در سراسر جهان منتشر شده و کشورهای زیادی را درگیر کرده و آمار مبتلایان همچنان روبه افزایش است. بسیاری از مردم در سراسر دنیا سوالات بسیاری درباره این بیماری و نحوه سرایت آن می‌پرسند و نگرانند که برای حفاظت از خود چه باید بکنند؟ در این مقاله به برخی از این پرسش‌ها که توسط سازمان جهانی بهداشت یا سایر مراکز تحقیقاتی پزشکی پاسخ داده شده، پرداخته‌ایم. امید است با پاسخ گرفتن از مراکز معتبر و علمی کمتر توسط سایت‌ها و کانال‌های نامعتبر فضای مجازی دچار سردرگمی و نگرانی شوید.

1 علائم بیماری کووید-19 چیست؟
شایع‌ترین علامت‌های بیماری کووید-19 که ناشی از آلودگی کروناویروس است شامل تب، خستگی و سرفه‌های خشک است. برخی بیماران ممکن است دردهایی ضعیف تا شدید عضلانی و سردرد، گلودرد یا اسهال را تجربه کنند. این علائم معمولا شدت بالایی ندارند و به‌تدریج آغاز می‌شوند. ویروس ممکن است به بعضی افراد سرایت کند، بی‌آنکه هیچ علامتی بروز دهد یا سبب بیماری شود. حدود 80درصد افراد بدون هرگونه اقدام خاصی، به‌طور کامل بهبود می‌یابند اما تقریبا از هر 6 بیمار، 1 نفر ناخوشی شدیدی را تجربه می‌کند و دچار تنگی نفس می‌شود. افراد مسن و کسانی که بیماری زمینه‌ای مانند پرفشاری خون، مشکلات قلبی یا دیابت دارند بیشتر در معرض خطر نوع شدید بیماری هستند. تاکنون حدود 2درصد از این بیماران درگذشته‌اند. کسانی که تب، سرفه و تنگی نفس را تجربه می‌کنند باید به پزشک مراجعه کنند.

2 بیماری کووید-19 چگونه منتشر می‌شود؟
انسان ممکن است از هر کسی که آلوده به ویروس است، بیماری را بگیرد. قطرات ریزی که هنگام سرفه، عطسه یا بازدم از دهان یا بینی فرد آلوده پرتاب می‌شوند، می‌توانند موجب سرایت ویروس از این فرد به فرد دیگری شوند و او را بیمار کنند. این قطرات همچنین ممکن است روی اشیاء و سطوح بنشینند و فرد دیگری پس از لمس آن اشیاء و سطوح سپس لمس چشم، بینی یا دهان خود دچار بیماری شود. همچنین فرد ممکن است مستقیم همان قطرات ریزی که دهان یا بینی فرد مبتلا هنگام سرفه یا بازدم به بیرون پرتاب می‌شوند را درون دستگاه تنفسی خود بکشد و بیمار شود. به همین دلیل افراد سالم باید فاصله‌ای بیش از یک متر را با فرد بیمار رعایت کنند. سازمان جهانی بهداشت هم‌اکنون در حال بررسی همه راه‌های انتشار بیماری است و یافته‌های تازه را به اشتراک خواهد گذاشت.

3 آیا ویروس کرونا ممکن است از فرد بیماری که هیچ علامتی ندارد، منتقل شود؟
راه اصلی انتقال بیماری قطرات تنفسی بیرون‌جهیده از دهان و بینی فردی است که سرفه می‌کند. خطر ابتلا از فردی که هیچ علامتی ندارد بسیار پایین است. با این وجود، تعداد زیادی از این بیماران به‌خصوص در مراحل نخستین بیماری، علائم ملایمی تجربه می‌کنند. این امکان وجود دارد که انسان بیماری را از فردی بگیرد که به عنوان نمونه فقط سرفه‌ای ملایم دارد اما احساس بدحالی نمی‌کند. سازمان بهداشت جهانی هم‌اکنون مشغول بررسی دوره واگیری بیماری است و یافته‌های جدید را در اختیار همگان خواهد گذاشت.

4 آیا احتمال انتقال ویروس از راه مدفوع وجود دارد؟
به نظر می‌رسد خطر سرایت از طریق مدفوع فرد آلوده پایین است. اگرچه بررسی‌های ابتدایی نشان داده که ممکن است ویروس در مدفوع فرد آلوده هم وجود داشته باشد، انتشار از طریق مدفوع از مشخصات اصلی این همه‌گیری نبوده است. سازمان بهداشت جهانی مشغول پژوهش درباره راه‌های انتشار بیماری است و یافته‌های جدید به اطلاع عموم خواهد رسید. با این وجود، با توجه به اینکه انتقال ویروس از راه مدفوع هرچند ناچیز اما یک خطر محسوب می‌شود، این هم دلیل دیگری است که دست‌ها مرتب شسته شوند؛ پس از استفاده از سرویس بهداشتی و پیش از غذا خوردن.

5 چقدر احتمال دارد که من به بیماری کووید-19مبتلا شوم؟
با توجه به اینکه در چه منطقه‌ای زندگی می‌کنید یا به چه مناطقی سفر کرده‌اید، خطر ابتلا متفاوت است. خطر ابتلا در مناطقی که شماری از مردم به کووید-19دچار شده‌اند، بالاتر است. این خطر در افراد ساکن در نقاطی که هنوز این بیماری گزارش نشده، پایین است، با این وجود مهم است که از وضعیت و میزان آمادگی مواجهه با بیماری در منطقه‌ای که زندگی می‌کنید، آگاه شوید.

6 آیا باید نگران ابتلا به بیماری کووید-19باشم؟
اگر در منطقه همه‌گیری بیماری زندگی نمی‌کنید، یا به مناطقی که بیماری در حال انتشار است مسافرت نکرده‌اید یا در تماس نزدیک با فردی که علائم مربوط به کووید-19را نشان داده، نبوده‌اید، احتمال بیمار شدن شما فعلا پایین است. با این وجود قابل‌درک است که احساس نگرانی یا اضطراب داشته باشید. بهتر است اطلاعات خود را درباره بیماری افزایش دهید تا بتوانید توصیه‌‌های لازم را رعایت کنید. مهم است که از وضعیت منطقه‌ای که در آن زندگی می‌کنید آگاه باشید تا بتوانید از خود محافظت کنید. اگر در منطقه‌ای زندگی می‌کنید که کووید-19شیوع پیدا کرده، باید خطر ابتلا را جدی بگیرید.

7 چه کسی در معرض ابتلای شدید به بیماری است؟
دانشمندان هنوز در حال بررسی نحوه تاثیر کووید-19در افراد هستند اما به نظر می‌رسد افراد مسن و کسانی که دارای سابقه بیماری مانند فشارخون بالا، بیماری قلبی یا دیابت هستند بیشتر از سایرین در معرض ابتلای شدید به بیماری قرار دارند.
8. آیا آنتی‌بیوتیک‌ها در پیشگیری یا درمان کووید-19موثر هستند؟ نه، آنتی‌بیوتیک‌ها علیه ویروس‌ها کارایی ندارند، آنها فقط روی عفونت‌های باکتریایی جواب می‌دهند. بیماری کووید-19 ناشی از یک ویروس است بنابراین آنتی‌بیوتیک‌ها روی آن تاثیری ندارند. نباید از آنتی‌بیوتیک‌ها به‌عنوان روشی برای پیشگیری یا درمان کووید-19 استفاده شود. آنها فقط باید طبق دستور پزشک معالج برای درمان عفونت باکتریایی مورد استفاده قرار بگیرند.

9 آیا واکسن، دارو یا درمانی برای کووید-19 وجود دارد؟
هنوز نه، تا امروز، هیچ واکسن و داروی ضدویروس خاصی برای جلوگیری یا درمان کووید-19 وجود ندارد. با این حال، مبتلایان برای رفع علائم باید تحت مراقبت قرار بگیرند. افراد مبتلا به حالت شدید بیماری باید در بیمارستان بستری شوند. بیشتر بیماران با مراقبت‌های حمایتی بهبود می‌یابند. واکسن‌های احتمالی و برخی درمان‌های دارویی خاص در دست بررسی هستند. واکسن‌ها و روش‌های درمانی به‌وسیله پژوهش‌های بالینی در معرض آزمایش قرار گرفته‌اند. سازمان بهداشت جهانی در حال تلاش برای تولید واکسن‌ها و داروها برای پیشگیری و درمان کووید-19 است. شستن مرتب دست‌ها، پوشاندن دهان و بینی هنگام سرفه و عطسه با دستمال یا آرنج خم‌شده و حفظ فاصله حداقل 1 متری از افرادی که سرفه یا عطسه می‌کنند، موثرترین راه‌های محافظت از خود و دیگران در برابر کووید-19 است.

10 آیا بیماری کووید-19همان بیماری سارس تشدیدشده است؟
نه، با اینکه ویروس عامل کووید-19 و ویروس ایجادکننده نشانگان حاد تنفسی (سارس) از نظر ژنتیکی با یکدیگر مرتبط‌اند، دو ویروس متفاوت هستند. سارس کشنده‌تر از کووید-19 است اما میزان سرایت آن بسیار کمتر است. از سال 2003 میلادی تاکنون هیچ شیوعی از سارس در هیچ کجای جهان مشاهده نشده است.

11 آیا برای محافظت از خودم باید ماسک بزنم؟
افرادی که علائم تنفسی مانند سرفه ندارند، نیازی نیست ماسک پزشکی بزنند. سازمان بهداشت جهانی استفاده از ماسک را برای افرادی که علائم کووید-19 دارند و کسانی که از بیمارانی با علائمی مانند سرفه و تب مراقبت می‌کنند، توصیه می‌کند. استفاده از ماسک برای کادر درمانی و افرادی که از کسی مراقبت می‌کنند (در خانه یا یک مرکزدرمانی) بسیار بااهمیت است. سازمان بهداشت جهانی برای جلوگیری از استفاده نادرست از ماسک و هدر رفتن غیرضروری منابع باارزش، توصیه به استفاده منطقی از ماسک‌های پزشکی می‌کند. تنها در زمان‌هایی از ماسک استفاده کنید که:
 علائم تنفسی (سرفه یا عطسه) داشته باشید.
 به عفونت با کووید-19 با علائم خفیف مشکوک هستید یا از شخصی که به عفونت با کووید-19 مشکوک است، مراقبت می‌کنید.
 یک عفونت مشکوک با کووید-19 در ارتباط با مسافرت به مناطق گزارش‌شده یا تماس تنگاتنگ با شخصی دارید که در این مناطق سفر کرده و بیمار شده است.
چگونه ماسک را بپوشیم، استفاده کنیم، دربیاوریم و دور بیندازیم؟
1. به یاد داشته باشید، ماسک فقط باید توسط کارکنان بهداشتی، مراقبان و افراد دارای علائم تنفسی مانند تب و سرفه استفاده شود.
2. قبل از لمس ماسک، دست‌ها را با ژل ضدعفونی‌کننده الکلی یا آب و صابون تمیز کنید.
3. ماسک را بردارید و آن را از نظر پارگی یا داشتن منفذ یا سوراخ بررسی کنید.
4 .قسمتی از ماسک را که باید در جهت بالا و روی بینی قرار بگیرد (جایی که نوار فلزی قرار دارد) مشخص کنید.
5. از قرارگیری طرف مناسب ماسک به سمت بیرون (قسمت رنگی) مطمئن شوید.
6 . ماسک را روی صورتتان قرار دهید. نوار فلزی یا لبه سفت ماسک را با انگشتانتان محکم فشار دهید تا به شکل بینی شما قالب شود.
7. قسمت پایینی ماسک را پایین بیاورید تا دهان و چانه‌تان را بپوشاند.
8 . بعد از استفاده، ماسک را دربیاورید؛ در حالی که ماسک را از چهره و لباس خود دور نگه داشته‌اید تا از تماس سطوح آلوده ماسک جلوگیری کنید، حلقه‌های لاستیکی را از پشت گوش‌هایتان جدا کنید.
9 . بلافاصله پس از استفاده، ماسک را در سطل‌های زباله دردار بیندازید.
10. اقدامات بهداشت دست را بعد از لمس یا دورانداختن ماسک انجام دهید. از ژل ضدعفونی‌کننده الکلی استفاده کنید یا در صورت مشاهده لکه، دستانتان را با آب و صابون بشویید.

12 آیا انسان‌ها می‌توانند از منبع حیوانی به کووید-19 آلوده شوند؟
کروناویروس‌ها خانواده بزرگی از ویروس‌ها هستند که بیشتر در حیوانات دیده می‌شوند و به ندرت، انسان‌ها به این ویروس‌ها آلوده می‌شوند اما اگر انسان‌ها به آنها آلوده شوند، ممکن است در افراد دیگر شیوع پیدا کنند. به‌عنوان مثال، ویروس سارس-کروناویروس(SARS-CoV) مربوط به‌نوع خاصی از گربه‌های چین(Civet Cats) است و مرس - کروناویروس (MERS-CoV) توسط شترهای یک‌کوهانه منتقل می‌شود. منابع جانوری احتمالی کووید-19 هنوز تایید نشده است.
برای محافظت از خود، مانند زمانی که از بازارهای حیوانات زنده بازدید می‌کنید، از تماس مستقیم با حیوانات و سطوح در تماس با آنها خودداری کنید. از روش‌های ایمنی غذایی در همه زمان‌ها اطمینان حاصل کنید. در ارتباط با گوشت خام، شیر یا امعا و احشای حیوانی احتیاط لازم را انجام دهید تا از آلودگی غذاهای پخته‌نشده جلوگیری کنید. از مصرف محصولات حیوانی خام یا پخته‌نشده بپرهیزید.

13 آیا ممکن است از حیوان خانگی‌ام کووید-19 بگیرم؟
هیچ مدرکی در دست نیست که حیوانات همنشین یا خانگی مانند گربه‌ها و سگ‌ها به این ویروس آلوده شده باشند یا بتوانند ویروسی که باعث ابتلا به کووید-19 می‌شود را گسترش دهند. با این حال باید منتظر تکمیل اطلاعات در این زمینه بود.

14 ویروس چه مدت روی سطوح زنده باقی می‌ماند؟
هنوز مشخص نیست ویروسی که باعث ابتلا به کووید-19 می‌شود چه مدت روی سطوح زنده می‌ماند اما به‌نظر می‌رسد مانند سایر کروناویروس‌ها رفتار کند. مطالعات نشان می‌دهند کروناویروس‌ها ممکن است برای چند ساعت یا تا چند روز روی سطوح باقی بمانند. این زمان ممکن است در شرایط مختلف (به عنوان مثال نوع سطح، دما یا رطوبت محیط) متفاوت باشد. اگر فکر می‌کنید ممکن است سطحی آلوده باشد، آن را با مواد ضد‌عفونی‌کننده ساده تمیز کنید تا ویروس را از بین ببرید و از خود و دیگران محافظت کنید. دستان خود را با ژل ضدعفونی‌کننده الکلی یا آب و صابون تمیز کنید. از لمس چشم‌ها، دهان یا بینی خود بپرهیزید.

15 آیا دریافت بسته پستی از منطقه‌ای که در آن کووید-19 گزارش شده بی‌خطر است؟
بله، احتمال آلوده‌شدن کالاهای تجاری توسط شخص آلوده کم است و خطر ابتلا به ویروسی که باعث ابتلا به کووید-19 می‌شود از بسته‌ای که جابجا و ارسال شده و در معرض حرارت و شرایط مختلف قرار گرفته نیز کم است. با این‌حال باید جوانب احتیاط را رعایت و بسته را قبل از ورود به خانه ضدعفونی کرد. پس از باز کردن بسته هم محتویات داخل آن را ضدعفونی کنید و سپس دست‌هایتان را به خوبی و به مدت 20 ثانیه با آب و صابون بشویید.

16 آیا کاری وجود دارد که هنگام همه‌گیری کروناویروس نباید انجام دهم؟
اقداماتی مانند سیگار کشیدن، مصرف داروهای گیاهی سنتی (بدون تجویز و تایید پزشک متخصص طب سنتی)، پوشیدن تعداد ماسک‌های متعدد روی هم، مصرف خودسرانه دارو از جمله آنتی‌بیوتیک‌ها بر ضد کووید-19 موثر نیستند اما می‌توانند مضر باشند.

17 آیا ممکن است با خوردن غذایی که فرد مبتلا به بیماری کرونا تهیه کرده، دچار بیماری شوم؟
اگر مراحل و شیوه تهیه‌ غذا بهداشتی نباشد، فرد مبتلا به ویروس کرونا ممکن است این بیماری را به دیگری منتقل کند. ویروس کرونا با ذراتی که بر اثر سرفه روی دست‌ها می‌ماند، منتشر می‌شود. شستن دست‌ها پیش از لمس و خوردن غذا توصیه همگانی خوبی‌ است تا جلوی گسترش میکروب‌ها گرفته شود.

18 آیا سفر کردن در شرایط همه‌گیری بیماری کار درستی است؟
با شیوع و گسترش ویروس کرونا، توصیه شده از سفر کردن به‌خصوص مناطقی که در آن افراد مبتلا وجود دارند، اجتناب شود. برای سفرهای کاری هم توصیه این است که اگر سفر، ضروری نیست از انجام آن خودداری کنید. به توصیه دولت یا نهادهای مسوول در کشوری که در آن زندگی می‌کنید، عمل کنید.

19 آیا ویروس کرونا برای افرادی که آسم دارند، خطرناک است؟
عفونت‌های تنفسی، مانند کروناویروس می‌توانند باعث تحریک نشانه‌های بیماری آسم شوند، افرادی که آسم دارند باید روزانه اسپری آسم خود را طبق تجویز پزشک مصرف کنند. این کار به کاهش خطر حمله آسم ناشی از هر ویروس تنفسی از جمله ویروس کرونا منجر خواهد شد.

20 آیا کسانی که به ویروس کرونا مبتلا می‌شوند دوباره سلامت کامل خود را باز‌می‌یابند؟
بله، بسیاری از کسانی که مبتلا به این ویروس می‌شوند فقط نشانه‌های مختصری از این بیماری را تجربه می‌کنند و بیشتر آنها به‌طور کامل خوب می‌شوند، هر چند این بیماری برای افراد مسن و کسانی که به بیماری‌های دیگری مانند دیابت و سرطان مبتلا هستند یا سیستم ایمنی ضعیفی دارند، خیلی خطرناک است. به گفته یکی از کارشناسان کمیسیون بهداشت ملی چین، بهبود کامل از نشانه‌های خفیف ویروس کرونا حدود یک هفته طول می‌کشد.

21 آیا ویروس کرونا از طریق رابطه جنسی منتقل می‌شود؟
هنوز به‌طور کامل روشن نشده که رابطه جنسی بتواند یکی از راه‌های انتقال کروناویروس باشد. تاکنون سرفه و عطسه مهم‌ترین راه انتقال آن بوده اما اگر فردی در دوره کمون بیماری باشد می‌تواند از راه در آغوش گرفتن و روبوسی فرد مقابل را آلوده کند.

22 آیا آب ‌و ‌هوا و دما بر انتقال ویروس کرونا اثر دارد؟
هنوز روشن نیست که تغییر دمای فصلی بر میزان همه‌گیری این بیماری چه تاثیری دارد. بعضی ویروس‌ها مانند ویروس سرما‌خوردگی، شیوع فصلی دارند و در ماه‌های سرد سال بیشتر هستند. پژوهشی نشان می‌دهد نشانگان تنفسی خاور‌میانه (مِرس)؛ ویروس دیگری از خانواده ویروس کرونا، تحت تاثیر شرایط آب‌و‌هوایی است و در ماه‌های گرم‌تر سال شیوع بیشتری دارد.
منبع: سایت سازمان جهانی بهداشت
مریم منصوری