به کوه بروید، اما با رعایت اصول بهداشتی
کوهنوردان یا همنوردانی که میخواهند به کوه بزنند، باید دقت کنند که تا حد ممکن در پناهگاههای سربسته استراحت نکنند و برای استراحت در فضای باز توقف کنند. این امر به خصوص برای آنها که قصد شبمانی در کوه را دارند، اهمیت بیشتری پیدا میکند.
اگر با جمع به کوه میروید، فاصله اجتماعی را حتما رعایت کنید و فراموش نکنید که هر نیم ساعت دست خود را با آب و صابون بشویید یا با ژلهای مخصوص ضدعفونی کنید.
اما کرونا تنها مسئله رفتن به کوه نیست. بعد از رعایت اصول مروبط به کرونا، تازه کار ما برای حفاظت از کوهستان شروع میشود.
زبالهها را در کوه رها نکنید
زبالههایی که از کوهنوردان طبیعتگردان در طبیعت به جا میماند، دیگر از شکل استثنا و قبلچشمپوشی گذشته است. بسیاری از بهاصطلاح طبیعتگردان غیرحیفهای یا ناآشنا با اصول گردش در طبیعت، با هر گشت و گذار خود زخمی هم به دل طبیعت میزنند. از تخریب پوشش گیاهی تا ایجاد مزاحمت یا حتی صدمه به حیات وحش باارزش گرفته تا رها کردن غیرمسئولانه زبالههایی که بسیاری از آنها چند صد سال طول میکشد تا بازیافت شوند، از جمله این زخمها هستند.در این میان باورهایی اشتباهی هم وجود دارند که میتوان مواد غذایی را به دلیل زمان تجزیه نسبتا کوتاهمدت در طبیعت رها کرد، درصورتیکه این زبالهها تا زمان تجزیه بو و آلودگی تولید میکنند و منظرهای زشت از خود به جا میگذارند.
طبیعت دستشویی نیست
این روزها فضولات انسانی در کوهستانها و طبیعت منبع مهمی از آلودگی هستند. تصور اشتباه ما این است که همه جای طبیعت میتواند حکم دستشویی را داشته باشد، درصورتیکه یکی از مسائلی که درباره آن در طبیعتگردی توسعهیافته چارهجویی شده، دفع درست فضولات انسانی است تا به طبیعت آلودگی وارد نشود. فضولات انسانی باید حتما دفن و در فاصله مناسبی از منابع آبی دفع شوند تا این منابع را آلوده نکنند.
.پویا سلیمانی، وکیل دادگستری و فعال محیط زیست در گزارشی میگوید: «وضعیت به حدی وخیم است که شخصا ملاحظه کردم وضع منطقهای مانند آزادکوه از لحاظ انباشت زبالهها و فضولات انسانی و نیز هجوم ناگهانی و با اتوبوسهای فراوان به این منطقه حتی از سال گذشته نیز بیشتر بود. روز صعود آنقدر آدم روی زمین بود که احساس میکردم زمین آزادکوه نمیتواند نفس بکشد.»
زبالهها را با خود پایین بیاورید
تقریبا تمام فعالان محیط زیست ایران نگران پدیده رو به گسترش آلوده کردن کوهستانها به عنوان یکی از جذابترین نقاط گردشگری کشورمان هستند. سیدنادر صادقی راد، رفتارشناس حیوانات در نوشتهای که در هفتهنامه سلامت چاپ شده میگوید: « آیا باید بالای قله سمبران در آن ارتفاع باید زباله ریخته شود؟! یک کوه، یک چشمه یا جنگل و رودخانه فقط زمانی زیباست که پاکیزه باشد. طبیعت ما حال خوشی ندارد و باید به کمکش برویم.
در روستایی رفتاری از یک روستایی دیدم که متاسفانه در هیچ دانشگاهی در کشور ما آموزش داده نمیشود و آشغالی را که یکی از همراهان ما در راه رها کرده بود، برداشت و با خود برد تا به سطل زباله بیندازد. کوهنوردی فقط تکنیک بالا رفتن از کوه نیست، نگهداری از کوهستان هم هست. نکته مهم اینکه غذاهایی به بالا برده شوند که کمترین پسماند را از خود به جا میگذارند و بقیه پسماند باید از بالا به پایین آورده شود. گاهی میبینیم که برخی کوهنوردان یا همنوردان به خیال خود برای حفظ طبیعت پسماندها را در کیسهای جمع میکنند و همان جا در کوه باقی میگذارند. این کار بار رها کردن زبالهها هیچ تفاوتی ندارد. چرا که در زمانی کوتاه کیسه بوسیله حیوانت یا باد و باران پاره میشود و زبالهها در اطراف پخش میشوند، پس تاکید می کنم که پسماندها را با خود پایین بیاورید و در سطل زباله بیندازید.
پسماندهای غذایی در طبیعت علاوه بر آلایندگی میتوانند خطرساز باشند. تنقلاتی مانند چیپس و پفک را حیات وحش بسیار دوست دارند و با شنیدن بوی آنها نزدیک میآیند. در باغ وحشها هم اگر دقت کرده باشید، حیات وحش با ارائه تنقلات نزدیک میآیند و برای همه این سوءتفاهم پیش میآید که این حیوانات گرسنهاند، درصورتیکه چنین نیست. بدتر از آن، اگر خردهتنقلاتی در کیسههای پلاستیکی باقی بماند، حیات وحش غذا را با کیسه پلاستیکی میبلعند و سبب مرگ آنها میشود.»
خبرهای خوب برای دوستداران طبیعت
اما خبرهای خوبی هم هست. فعالان محیط زیست یا سادهتر بگویی آنها که کوهها و دشتها و دریاهای کشور را دوست دارند، خود به میدان آمدهاند و با امکانات اندک دست به کار آموزش و نیز جمعآوری زباله از طبیعت شدهاند. این روزها کم نیستند افرادی که دستکش و کیسه نایلونی به دست دارند تا زبالهها را از گوشه و کنار و لابلای سنگها و صخرهها بیرون بکشند تا به پایین منتقل کنند. همین همکاری ساده باعث شده تا برخی راههای تردد همیشگی کوهنوردان مانند مسیر شلوغ درکه در شمال تهران، پاکیزهتر از سالهای قبل باشد و دیگر کمتر کسی است که در جواب تذکر دوستانهای که از او خواهش میکند که زباله را به زمین نریزد، پرخاشگرانه بگوید «به شما چه ربطی داره!»