سه دانشمند از آمریکا، ژاپن و چین روز دوشنبه ۵ اکتبر (۱۳ مهر) به خاطر کشف داروهایی برای مبارزه با مالاریا و سایر بیماریهای گرمسیری که هر سال صدها میلیون نفر را مبتلا میکنند، برنده جایزه نوبل پزشکی ۲۰۱۵ شدند.
هیات داوران نوبل این جایزه معتبر را به ویلیام کمپ، دانشمند ایرلندیالاصل که بعدها در سال 1962 شهروند آمریکا شد؛ ساتوشی اُمورا از ژاپن و خانم تو یویو - نخستین چینی که تابهحال برنده جایزه نوبل پزشکی شده است- اهدا کرد. کمپل و امورا برای کشف داروی آورمکتین (avermectin) که به کاهش بروز بیماری «نابینایی رودخانهای» و فیلاریازیس لنفاوی یاری رساند، این جایزه را دریافت کردند. این دو بیماری ناشی از کرم، میلیونها نفر را در آفریقا و آسیا مبتلا میکنند. خانم تو، داروی آرتمیسینین (artemisinin) را کشف کرد که به کاهش فراوان میزانهای مرگومیر بیماران مالاریا کمک کرد. کمیته نوبل اعلام کرد: «این دو کشف ابزارهای بسیار قدرتمندی را برای مقابله با این بیماریهای ناتوانکننده که هر سال صدها میلیون نفر را مبتلا میکند، در اختیار انسانها قرار دادند. پیامدهای این کشفها از لحاظ بهبود سلامت انسانها و کاهش درد و رنجشان بیحدوحصر است.» نابینایی رودخانهای یک بیماری چشمی و پوستی است که در نهایت به نابینایی منجر میشود. سازمان جهانی بهداشت میگوید حدود 90 درصد از موارد این بیماری در آفریقا رخ میدهد. فیلاریازیس لنفاوی میتواند به عارضه تورم اندامها و دستگاه تناسلی بینجامد که به آن الفانتیازیس میگویند و عمدتا در آفریقا و آسیا شایع است. سازمان جهانی بهداشت میگوید 120 میلیون نفر به این بیماری آلوده هستند و 40 میلیون نفرشان در نتیجه عوارض این بیماری دچار بدشکلی و ناتوانی بدنی میشوند.
کمپل 85 ساله فلوی پژوهشی ممتاز در دانشگاه درو در مدیسون نیوجرسی است. اُمورای 80 ساله استاد ممتاز دانشگاه کیتاساتو در ژاپن و اهل استان مرکزی یاماناشی است. توی 84 ساله استاد ارشد آکادمی پزشکی سنتی چین است. کمپل، محقق بازنشستهای که 33 سال در شرکت داروسازی مرک کار کرد و اکنون در شهر نورث اندوور در ماساچوست زندگی میکند، گفت دریافت جایزه نوبل حسابی او را غافلگیر کرده است: «این موفقیت نتیجه تلاش گروهی فوقالعاده همکارانم در شرکت مرک است.» اُمورا نیز درباره اینکه مستحق دریافت جایزه بوده است، ابراز تردید کرد.
او در مصاحبهای با شبکه NHK ژاپن گفت: «من چیزهای بسیاری از میکروارگانیسمها آموختهام و به آنها متکی بودهام، بنابراین ترجیح میدادم که جایزه را به میکروارگانیسمها بدهند!»
به گفته کمیته نوبل، خانم تو برای کشف یک عامل ضدمالاریا به داروهای گیاهی روی آورد و یک ماده جدید ضد مالاریایی به نام آرتمیسینین را کشف کرد که در درمان مالاریا، بیماریای که در دهه 1960 شیوعی رو به افزایش داشت، بسیار موثر بود. مالاریا یک بیماری منتقلشونده بهوسیله پشه است و با وجود تلاشها برای کنترل آن، هر ساله 500 هزار نفر را عمدتا در آفریقا میکشد. کالین ساترلند، مدرس انگلشناسی در دانشکده بهداشت و پزشکی گرمسیری لندن دراینباره گفت که آرتمیسینین تاثیر عمیقی بر درمان مالاریا داشته است. این دارو بهطور گستردهای در سراسر جهان که با خطر مقاومت دارویی انگل مالاریا روبهروست، به کار رفته است. او گفت: «البته سرنوشت محتوم این دارو از هماکنون معلوم است. ما احتمالا حدود 5 تا 10 سال دیگر برای استفاده موثر از آرتمیسینین وقت داریم، پیش از آنکه مشکل مقاومت به این دارو نیز بروز کند.» سازمان جهانی بهداشت میگوید مقاومت به آرتمیسینین از قبل در کشورهای کامبوج، لائوس، میانمار، تایلند و ویتنام مشاهده است. لی چنجین، معاون رئیس دانشگاه معتبر پکینگ، دراینباره گفت: «حقیقتا لحظهای شکوهمند است. این جایزه همچنین تقدیری از پزشکی سنتی چین است.»جایزه نوبل پزشکی نخستین جایزه از رشته جایزههای نوبل امسال است که اعلام میشود. برندگان جایزههای نوبل فیزیک، شیمی و صلح در روزهای بعدی این هفته اعلام خواهند شد. برنده جایزه نوبل اقتصاد دوشنبه هفته آینده اعلام خواهد شد. تاریخ مشخصی برای اعلام برنده جایزه نوبل ادبیات اعلام نشده است، اما انتظار میرود برنده این جایزه پنجشنبه این هفته مشخص شود. برندگان در پول 8 میلیون کرون سوئد (حدود 950 هزار دلار آمریکا) جایزه نوبل شریک خواهند شد، به این صورت که نیمی از پول به کمپل و اُمورا داده خواهد شد و نیم دیگر به تو خواهد رسید. هر برنده همچنین در مراسم سالانه اهدای جوایز در 10 دسامبر – سالگرد درگذشت بنیانگذار این جوایز، آلفرد نوبل، یک دیپلم افتخار و یک مدال طلا دریافت خواهند کرد. جایزه نوبل پزشکی سال پیش، به سه دانشمند که سیستم راهیابی درونی مغز را کشف کرده بودند، اهدا شد.