علی ابراهیمی
با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال و آغاز سفرهای نوروزی، ستاد ملی مقابله با کرونا شرایط و محدودیتهای تردد در ایام عید را اعلام کرد. براساس مصوبه این ستاد تنها افرادی اجازه سفر در این ایام را خواهند داشت که واکسن کرونا را تزریق کرده و بیمار نباشند. همچنین جریمههایی نیز در انتظار متخلفان خواهد بود.
به گزارش هفتهنامه «سلامت»؛ برخی متخصصان سلامت معتقدند موج ششم کرونا را بهزودی رد خواهیم کرد و قله این موج نیز گذشته است اما عدهای دیگر معتقدند نباید ساده از کنار کرونا گذشت چون ممکن است با بازگذاشتن فضا سویههای جدید و جهشیافتهای همهگیر شود.
اما در حال حاضر بیشتر کشورهای جهان به تدریج به سمت برداشتن محدودیتهای سفت و سخت کرونایی قدم برداشتهاند و ایران نیز در حال بهروز کردن شیوهنامهها و اعلام محدودیتها یا لغو آنهاست؛ به معنای دیگر پویایی ویروس کرونا، پویایی شیوهنامهها و اعمال آنها را میطلبد. البته ما در ایامی درگیر موج ششم کرونا هستیم که (اسفندماه) روزهای شلوغی برای مردم ایران است زیرا خریدهای نوروزی و آماده شدن برای پایان دادن به کارهای نیمهتمام و برنامهریزیهای سفر آن هم در حالی که دو سال سنگین کرونایی را پشتسر گذاشتهایم، شرایط جدیدی را ایجاد کرده است. از سوی دیگر با توجه به اینکه بیشترین حجم سفرها در کشور ما از مسیرهای جادهای و با خودروهای شخصی و عمومی صورت میگیرد؛ ستاد ملی مقابله با کرونا در مصوبهای مهم شرایط و محدودیتهای تردد با این قبیل وسایط را احصا و اعلام کرده است که ملاک عمل در خصوص محدودیتهای سفر در جادهها پلاک خودروها خواهد بود.
شرط تزریق واکسن برای سفر
عباس شیراوژن، سخنگوی ستاد ملی مقابله با کرونا در تشریح جزییات مصوبه ستاد ملی مقابله با کرونا در خصوص سفرهای نوروزی، گفت: «با توجه به شرایط فعلی که تا حدودی شاهد مهار اُمیکرون هستیم، امکان سفرهای نوروزی برای شهروندانی که ترجیحاً ۳ دوز واکسن زده باشند، فراهم است.» وی اظهار داشت: «همچنین شهروندانی که دوز سوم را نزده باشند ولی از تزریق دوز دوم واکسن کرونای آنها کمتر از ۳ ماه گذشته باشد، میتوانند به سفر بروند؛ البته نباید علائم بیماری را دارا باشند.» شیراوژن ادامه داد: «در شرایط فعلی برای انجام سفرهای نوروزی هم استفاده از وسایل نقلیه شخصی و هم عمومی بلامانع است؛ ضمن اینکه بخش سفرهای عمومی به سامانه «ایران من» متصلاند.»
شیراوژن افزود: «نحوه ردیابی خودروهای شخصی با الصاق کد ملی به پلاک وسایل نقلیه شخصی انجام میشود و دارنده این کدها که به پلاک خودرو متصلاند باید واکسیناسیون را انجام داده باشند.»
جریمه یک میلیونی خودرهای متخلف
حسین قاسمی، دبیر کمیته اجتماعی، امنیتی و انتظامی ستاد ملی مقابله کرونا هم با اشاره به جلسه هماهنگی طرحهای ترافیکی نوروز ۱۴۰۱، اظهار داشت: «از زمان آغاز بحران کرونا (اسفندماه سال ۹۸) تاکنون سه دوره فرضی را پشت سر گذاشتهایم. دوره اول از زمان شناسایی اولین مورد مبتلا به کرونا در اسفند ۹۸ آغاز شد و تا آبان ۹۹ ادامه داشت. در این دوره ما تمهیدات و محدودیتها را بهصورت موردی دنبال کردیم و به دلیل کافی نبودن اطلاعات از کرونا و نحوه مواجهه با آن تمهیدات چندان جامع و مشخص نبود.»
وی افزود: «پس از آن طرح محدودیتهای هوشمند به اجرا درآمد که براساس آن برخی محدودیتها بهواسطه رنگبندی شهرها اجرایی شد. رنگبندی شهرها در ابتدا سه نوع بود و بعدها به چهار رنگ افزایش پیدا کرد. در این دوره محدودیتهای کرونایی در پنج سطح برای اصناف، آموزش و پرورش، فعالیتهای فرهنگی، اجتماعی و... اتخاذ شد.»
قاسمی گفت که دوره سوم زمانی آغاز شد که از سامانههای هوشمند برای این امر استفاده کردیم و مبنای کار استعلام واکسیناسیون افراد و ابتلای آنها براساس کد ملی شد. به تازگی نیز سامانه سکوی مدیریت تبادل اطلاعات در حوزه مدیریت هوشمند کرونا با استفاده از ظرفیت معاونت علمی ریاستجمهوری و شرکتهای دانشبنیان شکل گرفته است. وی افزود: «با این سامانه دیگر مانند قبل ممنوعیتهای تردد نداریم و ممنوعیتها و محدودیتها به تزریق واکسن و بیمار نبودن افراد مشروط شده است.»
دبیر کمیته اجتماعی، امنیتی و انتظامی ستاد ملی مقابله کرونا در ادامه با اشاره به شرایط و محدودیتهای تردد در ایام عید، گفت: «در رابطه با سفرهای نوروز ابتدا قرار بود طرح براساس تزریق دو دوز واکسن کرونا انجام شود، اما ستاد ملی مقابله با کرونا بر ضرورت تزریق سه دوز واکسن تاکید کرد و بنا شد تا آن دسته از افرادی هم که سه ماه از تاریخ دوز دوم واکسن آنها گذشته دوز سوم را هم دریافت کنند.»
قاسمی تصریح کرد: «بر این اساس قرار است در فاز نخست بر اساس اطلاعات ارائه شده توسط سازمان راهداری و حمل و نقل جادهای اطلاعاتی که از ۱۷۰۰ دوربین بینشهری و ۱۲۷ دوربین شهری احصا میشود، ملاک عمل قرار گیرد.»
لزوم ثبتنام در سامانه «ایران من»
قاسمی اضافه کرد: «اگر افراد قصد سفر نوروزی با خودروی شخصی را داشته باشند باید پلاک خودرو را در سامانه «ایران من» ثبت کنند. یعنی فردی که پلاک خودرو به نام اوست باید وارد این سامانه شود و اطلاعات تزریق واکسن و پلاک خودرو را در این سامانه ثبت و اعلام کند که دو یا سه دز واکسن کرونا را دریافت کرده است. البته با ورود به این سامانه تنها ثبت اطلاعات فردی که پلاک خودرو به نام اوست، کافی است و نیازی به ثبت اطلاعات سرنشینان خودرو نیست.»
وی گفت: «محدودیت جدید تردد از 20 اسفندماه اجرایی میشود و بر این اساس پلاک خودروهایی که در سامانه «ایران من» ثبتنام نکرده و واکسیناسیون آنها تایید نشود از ۲۰ اسفندماه در صورت تردد بینجادهای جریمه میشوند.»
وی با بیان اینکه بر اساس آمارها بهطور میانگین و درمجموع ۸۵ درصد از جمعیت هدف در کشورمان دوز اول و دوم واکسن کرونا را تزریق کردهاند، گفت: «این آمار شامل ۹۱ درصد تزریق دوز اول و حدود ۸۵ درصد تزریق دوز دوم است و افرادی هم که نوبت تزریق دوز سوم آنان رسیده باید واکسن خود را تزریق کنند؛ بنابراین ملاک عمل در مورد محدودیت سفر پلاک خودروها خواهد بود و با سرنشینان خورو کاری نخواهیم داشت؛ بنابراین اگر فردی که پلاک خودرو به نام او ثبت شده دوز دوم یا سوم واکسن خود را تزریق نکرده باشد و تردد آن از سوی دوربینها احصا شود به ازای هر ۲۴ ساعت تردد مبلغ یک میلیون تومان جریمه برای پلاکی که به نام آن کد ملی صادر شده در نظر گرفته خواهد شد.»
وی با بیان اینکه طبق آمارهای ما حدود ۶ تا ۸ میلیون نفر در برابر کرونا واکسینه نشدهاند، ادامه داد: «البته بخشی از این آمار مربوط به حوزه کودکان و دانشآموزان است، اما برآوردها نشان میدهد که بین 5/1 تا ۲ میلیون دستگاه پلاک خودرو و درواقع صاحب خودرو واکسینه نشدهاند و بنا داریم که از طریق تبادل اطلاعات در بستر این سامانه این دسته از خودروها را جریمه کنیم. ازاینرو سایر خودروها برای تردد مشکلی نخواهند داشت و تنها خودروهایی که پلاک آنها برای واکسیناسیون تایید نشده مشمول جریمه خواهند شد.»
ابهامات باقیمانده
با این حال سوالات اساسی همچنان مطرح است؛ اینکه چرا هنوز آنچنان که باید بین ستاد مدیریت کرونا وزارت بهداشت و نهادهایی همچون راهداری، گردشگری و ... هماهنگی دقیقی مشاهده نمیشود و الگوی تعریفشدهای برای مدیریت سفر وجود ندارد؟ علاوهبر این از آنجا که بیشترین سفرها در ایران جادهای انجام میشود و کنترل وضعیت اتوبوسها، استراحتگاهها و توقفگاههای بینراهی با وزارت راه است، این سوال مطرح است که در روزهای باقیمانده تا نوروز، این وزارتخانه چه تدبیری برای ایمنسازی این مراکز و وسایل نقلیه عمومی برای استفاده کمخطر مسافران دارد؟ آیا کمپهای مسافرتی که مسئولیت آنها با شهرداریها است، آماده پذیرش مسافران در ایام کرونا هستند؟ امکانات محدود آنها که اغلب هزینه قابل توجهی از مسافران به خاطر آن دریافت میشود، تجهیز و آماده شده است؟ آیا بر مدارس که هر سال از پذیرش مسافران عمومی برحذر داشته میشوند، اما برخی از آنها خلاف این دستور عمل میکنند، نظارت بهداشتی میشود و برای نوروز ۱۴۰۱ چه تصمیمی در اینباره گرفته خواهد شد؟ آیا ظرفیت محدود بازدید برای موزهها و سایتهای گردشگری در نوروز رعایت خواهد شد و نظارت بر آنها با توجه به نیروی محدود انسانی چگونه انجام میشود؟
آیا نظارت دقیق، مستمر و پایداری در کنترل دستورالعملهای کرونایی در رستورانها، اغذیهفروشیهای بینراهیها و اقامتگاهها اعمال خواهد شد؟
به هر حال پس از گذشت دو سال و اندی از درگیری با ویروس کرونا دیگر نمیتوان اعلام بیتجربگی و غافلگیری کرد و باید مسئولان و متولیان سفرهای نوروزی کارنامه مثبتی از عملکرد خود نشان دهند، اما تا آن زمان باید منتظر ماند و دید که چه خواهد شد.