ما ایرانیها در ثبت و ضبط و تدوین تاریخ مراکز و سازمانهای با سابقهمان کوشا نیستیم. تداوم سازمانی و قدمت آن در بسیاری اوقات نشان از استحکام ساختارها و نظام حاکم بر آن دارد. کمتر کسی است که به بیمارستان امام خمینی تهران مراجعه کند و همزمان حواسش باشد به مرکزی با 85 سال قدمت پا گذاشته است. بیمارستان سینا بهعنوان قدیمیترین مرکز درمانی با بیش از ١۴٠ سال قدمت، نمادی از تاریخ بیمارستان گردانی، هویت سازمانی و علم پزشکی نوین در این دیار است اما این سابقه به رخ کشیده نمیشود و فرهنگ توجه به آن در جامعه جا نیفتاده است. به نظر میرسد ما باید هویت مراکز درمانی، بیمارستانی و دانشگاهیمان را ارج بگذاریم و جنبههای مثبت تاریخیمان را بیش از اینها لحاظ کنیم. در همین کشور بغل دستیمان – ترکیه -تقریبا بر سر در همه مراکز درمانی و دانشگاهی تاریخ تاسیس، قدمت و شناسنامه آن مکانها نصب شده اما ما به این مساله بیتوجهایم. مراکز درمانی قدیمی در شهرستانها نیز از این غفلت رنج میبرند. بیماران و همراهان و همچنین دانشجویان هنگامی که وارد بخشها میشوند، باید بدانند در گذر تاریخ چه فرزانگانی در این راهروها قدم گذاشته و خاک خوردهاند. بیتردید انگیزه و احساس و رفتار کادر درمانی ما هنگامی که بدانند پا بر جای گامهای چه کسانی میگذارند، متفاوت خواهد بود. مرحوم دکتر شمس شریعت تربقان که چندی پیش به رحمت خدا رفت تاکید فراوان داشت که ما قدمت دانشگاه تهران را به جای 80 سال، 162 سال بدانیم. استاد با فراست کمنظیر تاریخی خود به این نکته واقف بود و ما را نیز آگاه کرد که دانشکده پزشکی به دارالفنون متصل است و در هیچ کجای دنیا دانشکده پرسابقهای نمیتوان یافت که در تمام دوران حیاتش در همان ساختمان اولیه مانده باشد. مهم تداوم علم و انتقال همان استادان و شاگردانشان از مدرسه عالی طب به دانشکده پزشکی است. از این رو، دکتر شریعت، هوشمندانه تاریخ دانشگاه تهران را به دارالفنون گره زد تا ارزش تاریخ و تداوم و ماندگاری و قدمت را یادمان دهد. قدمت، هویت میآورد و هویت اخلاق. آنچه ما فقط در جزوههای درسی دانشکده پزشکی میدیدیم، دکتر شریعت در خشتخشت دانشکده میدید. قدیمیترین شیرینیفروشیهایمان هم شناسنامه تاریخی ندارند. رستورانهای قدیمیمان هم همینطور. مراکز درمانیمان هم هویت تاریخی خود را بیان نمیکنند. حواسمان باشد. بهویژه در حوزه سلامت ما بر دوش تاریخ ایستادهایم و بسیاری از مفاهیم اخلاقی و نمادهای رفتاری را از آن وام میگیریم. حوزه سلامت بر دوش خودش نمیتواند بایستد.
دکتر حمیدرضا نمازی
عضو گروه اخلاق پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران