داروهایی که برای بیماریهای متفاوت تجویز میشوند، چه خوراکی و چه تزریقی، دارای آثار جانبی گوناگونی هستند که ازجمله این آثار عوارضی است که در دهان میتوانند ایجاد کنند. داروهای پرمصرف مانند داروهایی که برای درمان فشارخون بالا، درد شدید، افسردگی، حساسیتها و حتی سرماخوردگی معمولی تجویز میشوند، ممکن است آثار منفی بر سلامت دندانی شما داشته باشند.
• خشکی دهان: یکی از شایعترین آثار جانبی داروها خشکی دهان است. بافت دهان بدون بزاق ممکن است تحریک و ملتهب شود و خطر عفونت و بیماری لثه را افزایش دهد. داروهای ضدحساسیت یا آنتیهیستامین، داروهای ضدافسردگی، داروهای ضدروانپریشی، داروهای استنشاقی برای آسم و بیماریهای ریوی، برخی از داروهای ضدفشارخون و قلبی ازجمله داروهایی هستند که باعث خشکی دهان میشوند. داروهایی که برای درمان تشنج، آکنه، اضطراب، پارکینسون، آلزایمر، تهوع، اسهال و ماشینگرفتگی یا بیماری حرکت استفاده میشوند، تا حدی میتوانند دهان را خشک کنند.
• برفک دهانی: برخی از داروهای استنشاقی مورداستفاده برای آسم ممکن است باعث ایجاد برفک دهان یا به زبان علمی، کاندیدیاز دهانی شوند. شستشوی دهان با آب پس از هر بار استفاده از داروی استنشاقی میتواند به جلوگیری این اثر جانبی کمک و نیاز به مصرف دارویی دیگر را برای درمان برفک برطرف کند.
• رشد بیش از حد و تورم لثهها: برخی از داروها میتوانند باعث رشد بیش از حد لثهها شوند که بهصورت ایجاد بافت لثهای متورم روی دندانها مشاهده میشوند و خطر بیماریهای بافتهای اطراف دندانی یا پریودنتال را افزایش میدهند.
بافتهای متورم لثه باعث ایجاد محیط مناسبی برای رشد باکتریها میشوند که به ساختارهای اطراف دندان آسیب میزنند. فنیتویین، داروی ضد تشنج، ازجمله داروهایی است که باعث تورم و رشد بیش از حد لثهها میشود.
مردان با احتمال بیشتری ممکن است دچار این عارضه جانبی شوند. اگر فرد از قبل پلاک دندانی (لایه نازک چسبیده روی دندان حاوی باکتریهای فراوان که در صورت مسواک نزدن تجمع مییابند)، داشته باشد، خطر دچار شدن به این عارضه افزایش مییابد. رعایت بهداشت دهان و دندان و ویزیت مکرر دندانپزشکی (هر 3 ماه یکبار) میتواند احتمال دچار شدن به عارضه رشد بیش از حد لثهها را کاهش دهد.
• التهاب پوشش درونی دهان (موکوزیت): التهاب پوشش مرطوب درون دهان و دستگاه گوارش اثر جانبی رایج داروهای شیمیدرمانی است. به گفته پزشکان، برخی از این داروها از جمله داروی متوتروکسات باعث تورم دردناک دهان و زبان میشوند که ممکن است به خونریزی، درد و زخمهای دهانی منجر شود. این عارضه ممکن است غذا خوردن را مشکل کند.
اگر بیمارانی که شیمیدرمانی میشوند پس از دریافت آن، سیگار بکشند، الکل بنوشند و از لثهها و دندانهایشان مراقبت نکنند، آب بدنشان کافی نباشد و دچار دیابت، بیماری کلیوی و ویروس ایدز باشند، احتمال بروز این عارضه در آنها افزایش مییابد.
• اولسرهای دهانی: اولسرهای دهانی زخمهای باز درون دهان یا روی زبان هستند. این زخمها حفرهای وسط خود دارند و اغلب به چاله تشبیه میشوند. اولسرها ممکن است عارضه جانبی آسپیرین، طلا بهعنوان داروی مورد استفاده در درمان آرتریت روماتویید، پنیسیلین، فنیتویین، سولفونامیدها مانند کوتریموکسازول و استرپتومیسین باشند.
• تغییر حس چشایی: گاهی داروها حس چشایی را تغییر میدهند و باعث میشوند غذاها طعم متفاوتی پیدا کنند یا باعث احساس طعم فلزی، شوری یا تلخی در دهان میشوند. بیماران سالمندی که داروهای متعددی مصرف میکنند، بهطور شایعی دچار این عارضه میشوند، اما این عارضه جانبی معمولا با قطع دارو برطرف میشود. صدها دارو از داروهای ضدحساسیت و آنتیبیوتیکها گرفته تا داروهای کاهنده کلسترول، ضدفشارخون و داروهای شیمیدرمانی ممکن است بر حس چشایی تاثیر بگذارند.
منبع: Tooth Talk
ترجمه: دکترعلی ملائکه