سالانه حدود 2میلیون تن گوشت مرغ در کشور تولید میشود که روزانه حدود 5هزار تن از آن به مصرف داخلی میرسد. این آمارها نشان میدهد مصرف گوشت مرغ در کشور بالاست و به همین دلیل، سلامت آن اهمیت زیادی دارد. در یکیدو ماه گذشته مسئولان سازمان دامپزشکی کشور از شناسنامهدار کردن مرغها خبر داده و اعلام کرده بودند که از ابتدای آذرماه تمامی مرغهایی که در سطح بازار عرضه میشوند، باید شناسنامهدار باشند. این در حالی است که همواره با شایعاتی که درباره باقیمانده آنتیبیوتیکها و هورمونها در مرغ و بیماریزا بودن آنها بیان میشده، سلامت مرغها بهطور صددرصد قابل اطمینان نبوده و گاهی مردم این شایعات را باور کردهاند. حالا با شناسنامهدار کردن مرغها قرار است نظارتهای سازمان دامپزشکی سفت و سختتر از گذشته باشد. در «سفره سالم» این هفته با دکتر عباس عباسی، مدیرکل دفتر نظارت بر بهداشت عمومی و مواد غذایی سازمان دامپزشکی کل کشور درباره همین موضوع گفتوگو کردهایم.
از اول بهمنماه کلیه مرغهای قطعهای که شامل 63 نوع است، باید شناسنامه واحد و پروانه تولید بگیرند و همه قصابیها موظف هستند مجوز این مرغها را از سازمان دامپزشکی دریافت کنند.
چه اتفاقی افتاد که طرح شناسنامهدارکردن مرغها مطرح شد؟
مساله ردیابی فرآوردههای خام دامی در دنیا تنها با شناسنامهدار کردن آنها امکانپذیر است و اخیرا هیات کارشناسیای که از سازمان جهانی بهداشت به ایران آمده بودند و از سازمان دامپزشکی بازدید کردند، تاکید داشتند فرآوردههای خام دامی باید شناسنامهدار باشند بهویژه کشوری مانند ایران که قصد دارد به سازمان تجارت جهانی بپیوندد حتما باید به این مهم دست یابد. برای تحقق این هدف و شعار سلامت از مزرعه تا سفره، برای اینکه سلامت مرغها از مزرعه تا سفره تعقیب شود، بحث شناسنامهدار کردن مرغها مطرح و اجرایی شد.
مگر پیش از این نظارت بر سلامت مرغها وجود نداشت؟
البته که داشت. مرغها در تمامی مراحل از تولید تا ورود به بازار تحت نظارت ما بودند ولی با شناسنامهدار کردن مرغها نظارتها دقیقتر میشود و همه مرغها در هر جایی که تولید و بستهبندی شده باشند قابلشناسایی هستند و امکان تخلف در این عرصه کمتر خواهد شد.
آیا این همه نظارت و کنترل، بر کیفیت مرغها نیز تاثیر دارد یا تنها تخلفات را کم میکند؟
بله، قطعا کیفیت مرغها بهتر میشود. کارشناسان ما در کشتارگاه مرغهای لاغر و نحیف را از زنجیره مصرف حذف میکنند و حتی بستهبندی مرغها تحت نظارت بهداشتی ما قرار میگیرد. از طرف دیگر، دامپزشکان ما مرغی که به کشتارگاه وارد میشود را تحت آزمایشات پزشکی قرار میدهند و از نظر باقیمانده آنتیبیوتیکها و بیماریها بررسی میشود. بنابراین کیفیت مرغ نیز با اجرای سامانه شناسنامهدار کردن مرغها بالا میرود.
در حال حاضر در هایپرمارکتها و قصابیها مرغهایی به صورت قطعهای در بستهبندی به مردم عرضه میشوند. تکلیف این قبیل مرغها در این طرح چیست؟
ابتدا بگویم، از اول بهمنماه تمامی مرغهای قطعهای که شامل 63 نوع است، باید شناسنامه واحد و پروانه تولید بگیرند و همه قصابیها موظف هستند مجوز این مرغها را از سازمان دامپزشکی دریافت کنند. هایپرمارکتها و فروشگاههای بزرگ هم این مجوز را دارند ولی مرغفروشیهای جزء باید اول مجوز را دریافت و بعد مرغهای قطعهبندی را به مردم عرضه کنند. این بدان معناست که از اول بهمنماه فروش مرغهای بستهبندی قطعهبندی شده بدون شناسنامه و مجوز سازمان دامپزشکی ممنوع است.
برخی مرغها به صورت جوجهکبابی با ادویه و پیاز و سس مخصوص در فروشگاهها و قصابیها عرضه میشوند که خود قصاب آنها را تهیه کرده، این مرغها چگونه قرار است تحت کنترل شما باشند؟
از اول بهمنماه در هیچ مغازه قصابی اجازه نمیدهیم مرغهای باز به صورت جوجهکبابی و مزهدارشده عرضه شود، مگر اینکه مشتری یک مرغ را خریداری کند و از قصاب بخواهد، مرغ را به صورت جوجهکبابی یا هر شکلی که مدنظرش است، خرد کند. در غیر این صورت، قصاب نباید مرغها را درون سینی بچیند و آنها را به صورت جوجهکبابی، پاچینی و... به مردم بفروشد.
آیا با اجرای این طرح، بیماریهای مرغها مانند آنفلوانزایی که در تابستان شایع شده بود، قابلکنترل است؟
یکی از اهداف اصلی ما، کنترل اپیدمی بیماریهایی است که ممکن است مرغها را درگیر کند. همانطور که شما اشاره کردید در مورد بیماریهایی مانند آنفلوانزای مرغی اگر ابزار شناسایی داشته باشیم، میتوانیم منطقهای را که درگیر بیماری بوده، شناسایی و اقدامات کنترلی را اعلام کنیم. از طرف دیگر، با اجرای این طرح شرایط رصد و شناسایی مشکلات مرغها از مزرعه تا کشتارگاه فراهم میشود.
آیا اهداف دیگری نیز از اجرای شناسنامهدار کردن مرغها مدنظرتان بوده که به آن اشاره نکرده باشید؟
بله، یکی دیگر از اهداف ما این بود که مرغها تحت زنجیره سرد وارد بازار شوند بهگونهای که درجه حرارت بدن مرغ 40 درجه است و ما در زمان بارگیری این درجه حرارت را به 4 تا 7 درجه میرسانیم که با همین شرایط به دست مصرفکننده میرسد. از سوی دیگر، با اجرای این طرح افراد سودجویی که مرغ را خارج از کشتارگاه ذبح میکنند و میفروشند، شناسایی میشوند و مرغهایشان جمعآوری میشود و بهعنوان کالای خارج از شبکه کشتاری ما به مراجع قضایی معرفی خواهند شد. لازم است یادآور شوم، فروشندگانی که از سازمان دامپزشکی مجوز نگرفته و مرغ بدون شناسنامه عرضه میکنند نیز تخلف کردهاند.
اطلاعات مرغها را از این شمارهها بگیرید: 1512 (تلفن) یا 30008903 (پیامک)
ابتدا نظارت ما بر مکانهایی که مرغ در آن پرورش پیدا میکند، شروع میشود به گونهای که در کارخانههای جوجهکشی، زمانی که جوجه یکروزه پرورش پیدا میکند و تا زمانی که 35 تا 42 روزه میشود و روانه کشتارگاه میشود، باید گواهی سلامت را از دامپزشکان ما دریافت کند. در کشتارگاه علاوه بر اینکه ناظران ما سلامت و بهداشت مرغ را بررسی میکنند، بیماریهایی که ممکن است مرغ به آن مبتلا باشد، غذایی که مرغ با آن تغذیه کرده و زمان قطع دارو همگی کنترل میشود. بعد زمان بارگیری فرا میرسد و مرغها گواهی حمل بار میگیرند بهگونهای که کد 9رقمی به صورت آنلاین در سامانه یکپارچه ما قرار میگیرد و این گواهی دست راننده میماند تا زمانی که مرغ را به کشتارگاه برساند. در آنجا مجددا مرغها بررسی میشوند و مجوز کشتار را میگیرند. در مراحل سرمایش و آمادهسازی برای بارگیری، قبل و بعد از بستهبندی نیز مرغها بررسی میشوند و به کد رهگیری که قبلا دریافت کرده بودند، یک حرف اضافه میشود. مفهوم این حرف اضافه این است که مرغ اجازه ورود به بازار را دارد. این روند در مورد مرغ منجمد و تازه یکسان اجرا میشود و مردم میتوانند با پیامک کردن کد درجشده روی مرغها به شماره 30008903 از تمامی اطلاعات مرغ شامل اینکه کجا تولید شده؟ از کدام شهرستان وارد تهران شده؟ نام کشتارگاه، تاریخ تولید و تاریخ انقضای مرغ مطلع شوند و در صورتی که مرغ مشکلی داشت، با سامانه 1512 تماس بگیرند و شکایتشان را اعلام کنند.
مهدیه آقازمانی