هنوز یکیدوساعتی از حادثه پلاسکو نگذشته بود که صفهای عریض و طویلی مقابل مراکز اهدای خون برای کمک به بازماندگان این حادثه ناگوار شکل گرفت. اما آیا واقعا در چنین حوادثی به اهدای خون نیاز هست یا نه؟ آنچه در ادامه میخوانید، پاسخ دکتر فاطمه نادعلی، مدیرگروه هماتولوژی دانشگاه علوم پزشکی تهران و مدیرکل سابق انتقال خون استان تهران، به همین پرسش «سلامت» است:
«تاریخ ثابت کرد که کشورمان مردمانی نوعدوست دارد که در مواقع خطر و روزگار سختی، با جان و دل به کمک یکدیگر میشتابند. همه ما از این حس همبستگی و کمک به همنوع در حوادث طبیعی و غیرطبیعی خاطراتی در ذهن داریم و بارها شاهد این بودهایم که مردم در شرایط بحرانی به شکل کاملا خودجوش، احساس مسوولیت میکنند و از هیچ تلاشی برای کمک به دیگران فروگذار نمیکنند. طبیعتا یکی از راههایی که در بحرانهای ناگهانی نظیر آنچه در حادثه پلاسکو دیدیم، بلافاصله به ذهن بیشتر مردم خطور میکند، اهدای خون برای کمک به درمان مصدومین و مجروحینی است که زیر آوار ماندهاند یا زنده از این مهلکه بیرون آمدهاند. نمونه این حرکت را در همین حادثه اخیرالذکر نیز به چشم دیدیم؛ صفهایی طولانی که مقابل مراکز اهدای خون تشکیل شده بود، نشانهای روشن از انسانیت و مهربانی مردم عزیز ما بود. اما باید توجه داشت که شاید بتوان با برنامهریزی و جهت دادن به احساسات پرشورمان، قدمهایی برداریم که بیشتر منطبق با نیازهای ضروری آسیبدیدگان باشد. ضمن اینکه توجه داشته باشیم تنها راه کمک به آسیبدیدگان، اهدای خون نیست. به عنوان مثال، با فراهم کردن شرایطی مناسبتر و هموارتر برای امدادرسانی سازمانهای مربوطه یا محبت و کمکهای مادی و معنوی به خانوادههای آسیبدیده، میتوان نقش موثری در کاهش آلام هموطنانی که گرفتار حوادث و سوانح و بحرانها میشوند، ایفا کرد. بدیهی است که «اهدای خون» یکی از راههای مهم کمک به درمان آسیبدیدگان و مجروحان در بسیاری از حوادث است اما لازم است که در این کمکرسانیها، اقتضائات کاری سازمان انتقال خون مانند زیرساختها و ظرفیت نیروهای شاغل در این سازمان را هم مدنظر قرار داد. به طور معمول، در سازمان انتقال خون تا مدت 3 روز امکان نگهداری «پلاکت» وجود دارد. همچنین «گلبول قرمز» به مدت 35 روز و «پلاسما» در شرایط دمای منفی 18 درجه سانتیگراد تا یک سال هم امکان ذخیرهسازی دارند. اما همانطور که پیشتر هم اشاره شد، ذخایر خونی ما درحالحاضر در سطح مطلوبی قرار دارد و در حوادثی که تعداد مجروحین در حد چند ده نفر باشد، اهدای خون هموطنان عزیز به صورت همزمان و آن هم در این سطح وسیع، ضروری به نظر نمیرسد و حتی تصمیم یکباره جمع زیادی از مردم برای اهدای خون، ممکن است مشکلاتی را هم ایجاد کند؛ مگر اینکه خدایناکرده تعداد آسیبدیدگان بسیار بیشتر از این تعداد باشد که امیدواریم هرگز شاهد چنین شرایطی نباشیم.»