شاید شما هم مثل بسیاری از والدین دیگر، تا امروز با بثورات پوستی، تاول یا جوشهای خاص روی پوست کودک خودتان مواجه شده باشید. بیماریها، حساسیتها و گرما یا سرمای هوا، معمولا از عوامل موثر در تغییرات پوستی کودکان هستند. بسیاری از مشکلات پوستی در کودکان واقعا مسائل حادی نیستند و درمان آنها نیز ساده است. شما میتوانید با کسب اطلاعاتی درباره این مشکلات پوستی به کودکتان کمک کنید تا روند بهبود را سریعتر طی کند. البته شما همیشه باید چنین مسائلی را با پزشکتان در میان بگذارید و در مرحله بعدی برای درمان مناسب اقدام کنید. در «کلینیک پوست» این هفته با این مشکلات پوستی و راه مقابله با آنها آشنا میشوید.
عفونت قارچی
کرمها باعث شکلگیری عفونت قارچی نمیشوند، بلکه قارچهایی که در بافتهای مُرده پوست، مو و ناخن زندگی میکنند، عامل بروز عفونت قارچی هستند. این مشکل پوستی با ضایعات پوستی قرمز و پوستهپوسته یا جوشها شروع میشود و بعد به حلقه قرمز خارشدار تبدیل خواهد شد. این حلقه قرمز در ادامه بزرگتر میشود و حالت تاول پیدا میکند یا لبههای آن پوستهپوسته میشوند. عفونت قارچی از طریق تماس پوست به پوست بین افراد یا حیوانات انتقال مییابد. علاوه بر این، ممکن است کودکان با استفاده مشترک از وسایل شخصی مثل حولهها یا وسایل ورزشی دچار عفونت قارچی شوند. پزشکان میتوانند این مشکل پوستی را با تجویز کرمهای ضدقارچ درمان کنند.
درماتیت تماسی
پوست بعضی از کودکان بعد از تماس با مواد غذایی، صابون یا گیاهانی مثل پیچک سمی، سماق و بلوط واکنش نشان میدهد. لکههای پوستی ناشی از این واکنش معمولا در عرض 48 ساعت بعد از تماس پوستی ایجاد میشوند. در موارد خفیف، درماتیت تماسی میتواند باعث قرمزی خفیف پوست یا بثوراتی بهشکل جوشهای قرمز شود. در موارد شدید، ممکن است کودک دچار این حالتها شود؛ تورم، قرمزی و تاولهای بزرگ. بثورات ناشی از درماتیت تماسی معمولا با گذشت 1 یا 2 هفته از بین میروند، اما امکان درمان آنها با استفاده از کرمهای ضدالتهابی مثل هیدروکورتیزون وجود دارد.
کوکساکی یا بیماری دست و پا و دهان
شاید نام این بیماری ترسناک به نظر برسد، اما یکی از بیماریهای شایع در دوران کودکی محسوب میشود. بیماری کوکساکی با تب شروع میشود و با زخمهای دردناک دهانی و بثورات بدون خارش ادامه مییابد. در برخی از موارد، این بثورات در دستها، پاها و گاهی باسن و پاها، به صورت تاول درمیآیند. ویروس کوکساکی از راه سرفه، عطسه و پوشک استفادهشده گسترش پیدا میکند. بنابراین، کودک مبتلا به این بیماری باید بهطور مرتب دستهایش را بشوید. کوکساکی در گروه بیماریهای خطرناک قرار نمیگیرد و معمولا بعد از گذشت 1 هفته از بین میرود.
اگزما
کودکانی که مستعد ابتلا به اگزما هستند، ممکن است دچار حساسیت و آسم نیز باشند، اما علت دقیق این مشکل پوستی هنوز به خوبی روشن نیست. با این حال، معمولا سیستم ایمنی بدن کودکانی که به اگزما مبتلا میشوند، حساس است. این مشکل با شکلگیری بثورات پوستی همراه با خشکی پوست و خارش شدید مشخص میشود. شایعترین نوع اگزما هم درماتیت آتوپیک نام دارد. بعضی از کودکان بعد از بزرگتر شدن، موارد خفیفتری از آن را تجربه میکنند.
کهیر
عوامل زیادی میتوانند این تاولهای همراه با خارش و سوزش را تحریک کنند. استفاده از داروهایی مثل آسپیرین (که هرگز نباید به کودکان داده شود) و پنیسیلین میتواند باعث بروز کهیر شود. محرکهای غذایی هم شامل این موارد هستند؛ تخممرغ، مغزهای خام و افزودنیهای غذایی. سرما و گرمای شدید و گلودرد استرپتوکوکی هم میتوانند باعث ایجاد کهیر شوند. گاهی استفاده از آنتیهیستامین میتواند به رفع این کهیرها کمک کند. با این حال، کهیر میتواند نشانهای از مشکلات جدیتر باشد، مخصوصا اگر با مشکلات تنفسی یا تورم در صورت همراه شود. در چنین مواردی یا در مواردی که کهیرها از بین نمیروند، حتما کودک را نزد پزشک ببرید.
بیماری پنجم یا عفونت پوست سرخی
این بیماری مسری که معمولا خفیف است، با گذشت چند هفته از بین میرود. بیماری پنجم در کودکان با علائم شبهسرماخوردگی شروع میشود. البته صورت کودک در این بیماری حالت روشن و سفید پیدا میکند، اما گونههایش بهطور قابلتوجهی سرخ میشوند. در ادامه نیز بثورات پوستی در بدن کودک ظاهر میشود. بیماری پنجم از راه سرفه و عطسه به دیگران سرایت میکند و مسریترین حالت آن هم دقیقا یک هفته قبل از ظاهر شدن بثورات پوستی است. این بیماری با استراحت، مصرف مایعات و استفاده از داروهای ضددرد قابلدرمان است. هنگام بروز این بیماری آسپیرین به کودکتان ندهید. اگر وی به بیماری پنجم مبتلا شده و خود شما هم باردار هستید، حتما به پزشک مراجعه کنید.
تب مخملک
تب مخملک، همان گلودرد استرپتوکوکی همراه با بثورات پوستی است. علائم این بیماری شامل گلودرد، تب، سردرد، درد در شکم و متورم شدن غدد گردن میشود. بعد از گذشت 1 تا 2 روز، بثورات قرمزرنگ با نوعی بافت سنبادهای نمایان میشوند. پس از 7 تا 14 روز هم این بثورات از بین میروند. با توجه به اینکه تب مخملک شدیدا مسری است، کودک باید بهطور منظم دستهایش را بشوید تا از سرایت آن به دیگران جلوگیری کند. اگر متوجه شدید فرزندتان دچار تب مخملک شده، حتما او را نزد پزشک ببرید. این بیماری معمولا با تجویز آنتیبیوتیک درمان میشود.
آبلهمرغان
آبلهمرغان که زمانی یکی از مشکلات پوستی رایج میان کودکان بود، امروزه به لطف واکسن آن دیگر به وفور دیده نمیشود. این بیماری بسیار مسری است، به راحتی گسترش پیدا میکند و کودک را با بثورات خارشدار و لکهها یا تاولهای قرمز در سرتاسر بدن آزار میدهد. این لکهها، مراحل مختلفی را تا از بین رفتن طی میکنند. ابتدا به تاول تبدیل میشوند، بعد سر باز میکنند، خشک میشوند و به حالت پوسته درمیآیند. آبلهمرغان در بعضی از موارد میتواند واقعا خطرناک باشد. به همین دلیل است که همه کودکان کمسن باید واکسن آبلهمرغان بزنند. حتی زدن این واکسن برای همه نوجوانان و بزرگسالانی که هرگز به آبلهمرغان مبتلا نشده یا واکسن آن را دریافت نکردهاند، ضروری است.
زردزخم
عامل زردزخم نوعی باکتری است که با زخمها یا تاولهای قرمز همراه میشود. ممکن است که این تاولها یا زخمها سر باز کنند، محتویاتشان بیرون بیاید و در نهایت به یک پوسته زرد متمایل به قهوهای تبدیل شوند. این زخمها میتوانند در سرتاسر بدن شکل بگیرند، اما عمدتا در اطراف دهان و بینی ایجاد میشوند. زردزخم میتواند از راه تماس نزدیک یا استفاده مشترک از وسایل شخصی مثل حوله یا اسباببازی به کودکان دیگر سرایت کند. به یاد داشته باشید که خاراندن زردزخم میتواند بیماری را به قسمتهای دیگر بدن گسترش بدهد. این بیماری با استفاده از قرصها یا پمادهای آنتیبیوتیک قابلدرمان است.
عرقجوش
علت عرقجوش، انسداد در مجاری عرق است. عرقجوشها شبیه جوشهای قرمز یا صورتی کوچک هستند و معمولا روی سر، گردن و شانههای نوزادان مشاهده میشوند. این ضایعه پوستی معمولا زمانی شکل میگیرد که والدین، لباسهای خیلی زیاد و خیلی گرمی به کودک میپوشانند. البته ممکن است هر کودکی در شرایط آبوهوایی خیلی گرم دچار عرقجوش شود بنابراین، در هوای خیلی گرم، فقط یک لایه به لباسهای کودک اضافه کنید. اگر دستها یا پاهای کودک تا حدی سرد باشند، اشکالی ندارد.
روزئولا یا بیماری ششم
روزئولا، نوعی بیماری خفیف است که بهدلیل قرار گرفتن آن در فهرست 6 نوع از بثورات شایع پوستی در دوران کودکی، لقب بیماری ششم را به آن دادهاند. کودکان کمسن (6 ماهه تا 2 ساله) بیشتر از کودکان دیگر به روزئولا مبتلا میشوند. کودکان بعد از 4 سالگی در موارد نادر به این بیماری مبتلا میشوند. روزئولا با سرماخوردگی شروع میشود و با چند روز تب شدید ادامه پیدا میکند. این تبها ممکن با تشنج همراه باشند، اما با گذشت چند روز بهطور ناگهانی به پایان میرسند. بعد از اتمام تب، بثورات پوستی به شکل جوشهای کوچک، صورتی، مسطح یا با برجستگی خیلی کم ظاهر می شوند. این بثورات ابتدا روی قفسه سینه و پشت نمایان میشوند و بعد روی دستها و پاها خودشان را نشان میدهند.