دختری 4 ماهه دارم که پوست صورتش بسیار قرمز و خشک میشود. آیا این علامت میتواند نشاندهنده آلرژی باشد؟ 790****0912
این علامت به نام اگزمای شیرخواران معروف است و معمولا نشانهای از آلرژی با منشاء نامعلوم است. اگر این علامت فقط در صورت دیده شود و در پوست بدن نباشد، نشانه اگزمای شیرخواران است که 10 تا 15 درصد کودکان آن را تجربه میکنند. اگزمای شیرخواران معمولا تا 2 سالگی وجود دارد و مرتب خاموش میشود و دوباره عود میکند اما بعد از 2 سالگی به طور خودبهخودی بهبود مییابد. البته در مواردی که پوست خیلی خشک شده باشد و خارش شدید ایجاد کند، به نحوی که کودک بیقرار شود، نیاز به درمان موضعی الزامی خواهد بود. اگر علاوه بر صورت، پوست بدن هم دچار قرمزی و خشکی شود، نشاندهنده وجود اگزما به شکل ارثی در خانواده خواهد بود. در این شرایط نباید انتظار بهبود صددرصد داشته باشید. بهتر است برای بررسی دقیقتر پوست و مشکل آن با متخصص کودکتان مشورت کنید.
با توجه به اینکه محلول ORS بدمزه است و کودک تمایلی به خوردن آن ندارد، چطور میتوان این سرم مفید را هنگام اسهال به کودکان داد؟
ORS یک محلول شور و شیرین است و چنین محلولی نمیتواند مزه خوبی داشته باشد. بهتر است محلول ORS را پس از آمادهسازی در یخچال بگذارید تا خنک شود سپس به جای استفاده از لیوان در دفعات مختلف روزی 10 تا 15 بار یک قاشق غذاخوری از آن را مانند دارو به کودک بدهید. همین مقدار هم از کمبود آب و املاح بدنش جلوگیری میکند.
دکتر ناصر کلانتری
متخصص کودکان و استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
من دارای 2 فرزند پسر با اختلاف 1 سال و 4 ماه هستم. متاسفانه پسر بزرگم لجباز شده است. اسباببازیها و لوازم خانه را به هم میریزد و هرگز جمع نمیکند. به من و پدرش شدیدا وابسته است و گاهی اوقات برادر کوچکش را کتک میزند. وقتی فرزند کوچکترم را در آغوش میگیرم یا به او رسیدگی میکنم، فرزند بزرگتر به شدت حسادت میکند، طوری که مجبورم هر 2 را همزمان با هم بغل کنم که البته باز هم واکنش نشان میدهد. لطفا بگویید چطور با او برخورد کنم تا از نظر روانی آسیب نبیند؟ 821****0915
به سن فرزندانتان اشاره نکردهاید زیرا درک کودکان از اتفاقات پیرامونشان با توجه به سنی که در آن قرار دارند، متفاوت است، اما به نظر میرسد سن هر 2 کودکتان خیلی پایین است زیرا فرزند بزرگتر همچنان بسیاری از نیازهایش باقی مانده ولی شما مجبورید بیشتر به فرزند کوچکتر برسید. به همین دلیل حساسیت فرزند بزرگتر به برادر کوچکترش زیاد است. در این قبیل موارد اگر مراقب دیگری علاوه بر مادر مانند مادربزرگ، خاله، عمه یا حتی پرستار کنار کودکان حضور داشته باشد و برخی کارهای مربوط به آنها را انجام بدهد تا مادر فرصت بیشتری برای رسیدگی به هر 2 کودک داشته باشد، بسیار خوب خواهد بود و احساس کمبود از سوی فرزند بزرگتر کمتر خواهد شد ولی اگر مادر مجبور باشد به تنهایی به هر 2 کودک رسیدگی کند، کار دشواری خواهد داشت. بهخصوص اینکه هر 2 کودک به دلیل فاصله سنی کم به توجه عاطفی نیاز دارند.
از طرفی، نباید تمام توجه را به فرزند بزرگتر که از آمدن فرزند بعدی دلخور است، معطوف کرد. گاهی برخی مادران برای اینکه حس و حال فرزند بزرگتر را بهتر کنند، مرتب به او میگویند: «ما تو را بیشتر دوست داریم، تو فرزند ارشد ما هستی.» و حرفهایی میزنند که او را برای ادامه پرخاشگری و انجام کارهای بد حق به جانبتر میکند و این حس همیشه در او وجود دارد که من بهتر از فرزند دوم هستم پس هر کاری که بخواهم میتوانم انجام بدهم. بهتر است به جای گفتن این حرفها برخی حقوق را به دلیل بزرگتر بودنش به او بدهید که فرزند کوچکتر قادر به انجام آنها نیست. مثلا او میتواند برخی خوراکیها را بخورد که برادر کوچکترش نمیتواند آنها را بخورد یا چون برادرش کوچکتر است باید پوشک شود در حالی که او بزرگتر است و نیازی به پوشک ندارد و راحتتر است و...
یادتان باشد فرزند بزرگتر حتی عوض کردن پوشک را به حساب مراقبت کردن و محبت اضافه شما نسبت به برادرش میداند نه به حساب ناتوانی او. در نتیجه فکر میکند او برای مادر عزیزتر است. اگر بتوانید فیلمهای دوران کودکی فرزندتان را به او نشان بدهید و برایش توضیح دهید او هم ناتوانیهایی داشته که مادر به آنها رسیدگی میکرده تا به این سن رسیده و همیشه نیازی به این مراقبتها نیست، به او کمک میکنید تا شرایط فرزند جدید را بهتر بپذیرد. ضمن اینکه توصیه میکنم انجام برخی کارهای ساده مربوط به فرزند کوچکتر را به فرزند بزرگتر بسپارید تا او نیز نسبت به برادر کوچکترش احساس مسوولیت کند. همچنین اجازه بیان احساسهای منفی را به فرزند بزرگتر بدهید. مثلا وقتی میگوید: «من از برادرم بدم میآید یا از اینکه او وقت تو را میگیرد، دلخورم و...» او را سرزنش نکنید. اتفاقا لازم است خودتان هم گاهی از این جملات منفی استفاده کنید. مثلا وقتی میبینید فرزند بزرگتر خیلی عصبانی است و از رسیدگی شما به برادرش ناراحت است، بگویید: «چقدر بد است که این بچه نمیتواند غذا بخورد و من مجبورم به او غذا بدهم. اگر میتوانست خودش غذا بخورد، ما میتوانستیم بیشتر با هم بازی کنیم.» با گفتن این جمله به کودک اجازه میدهید احساسات منفی خود را بیان کند. در نتیجه به بدرفتاری، بداخلاقی و کتک زدن فرزند کوچکتر متوسل نمیشود ولی معمولا والدین این کار را انجام نمیدهند و دائم به کودکشان تلقین میکنند که تو باید او را دوست داشته باشی یا او تو را خیلی دوست دارد. گفتن این حرفها کودک عصبانی را عصبانیتر میکند.
دکتر میترا حکیمشوشتری
فوقتخصص روانپزشکی کودک و نوجوان و عضو هیئتعلمی دانشگاه علومپزشکی تهران
لطفا در مورد عوارض کمبود ویتامینD توضیح دهید. آیا میتوان برای رفع این کمبود سالی یک بار آمپول ویتامینD تزریق کرد؟ 564****0937
ویتامینD یکی از ویتامینهای حیاتی بدن است و کمبود آن تبعات بسیار گستردهای دارد. متاسفانه حدود 60 درصد افراد جامعه از کمبود این ویتامین رنج میبرند. کمبود ویتامینD میتواند باعث افزایش خطر ابتلا به سرطان، سکته قلبی و مغزی، اماس، پارکینسون، بیماریهای روماتیسمی، عفونتها، دردهای استخوانی، آرتروز و دیابت شود، بنابراین باید سعی کنید میزان آن را در بدن در حد تعادل نگه دارید. بیشترین افرادی که در معرض کمبود ویتامینD قرار دارند عبارتند از افراد مسن، افراد چاق، افرادی که کمتر در معرض نور آفتاب قرار میگیرند، افرادی که پوستهای تیرهای دارند، افرادی که تغذیه نامناسبی دارند به این دلیل که ویتامینD یک ویتامین محلول در چربی است و امروزه بشر از چربی گریزان است و در نهایت افرادی که سوءتغذیه یا سوءجذب دارند. برای اینکه دچار کمبود ویتامینD نشوید، روزی 10 تا 20 دقیقه بدنتان را در معرض نور مستقیم آفتاب (نه از پشت شیشه) قرار بدهید و در صورت نیاز در فصولی که آفتاب کمتر میتابد یا هوا آلوده است با نظر پزشک از مکملهای ویتامینD استفاده کنید. در بیشتر مواقع تزریق آمپول ویتامینD برای جبران کمبود آن مناسب نیست، مگر اینکه فردی از کمبود شدید این ویتامین رنج ببرد که در این صورت هم تزریق خودسرانه آمپول ویتامینD به هیچوجه توصیه نمیشود و پزشک باید آن را تجویز کند زیرا افزایش شدید سطح سرمی این ویتامین در خون باعث مسمومیت و سایر عوارض خواهد شد.
دکتر محمدمهدی امام
فوقتخصص روماتولوژی
عضو هیئتعلمی دانشگاه علومپزشکی شهید بهشتی
حدود ۲ سال است که تقریبا هر فصل گوشم را شستشو میدهم. لطفا علل عفونت را ذکر کنید. در ضمن من هر روز دوش میگیرم. آیا استفاده از سشوار، پنبه وازلین و گوشبند استخر برای ممانعت از ورود آب به گوش مناسب است؟ 076****0917
شستشوی گوش تنها در مواردی انجام میشود که جرم گوش بیش از اندازه زیاد شده باشد. جرم یا موم طبیعی گوش برای محافظت گوش از ورود اجرام خارجی یا حشرات ساخته و ترشح میشود بنابراین وجود آن در گوش کاملا طبیعی است و نباید آن را بیماری پنداشت اما در برخی افراد ممکن است میزان جرم یا موم گوش خیلی زیاد باشد. در این صورت باقیمانده یا اضافه موم همراه پوستهریزیهای ناشی از تغییرات جوانسازی پوست در کانال گوش با هم جرم سفتی در گوش ایجاد میکنند که این جرم به شستشو و خارج کردن نیاز دارد. همچنین برخی افراد، کانال گوش تنگ و غیرطبیعی دارند که از تخلیه طبیعی موم جلوگیری میکند. این افراد هم به شستشوی جرم گوش نیاز دارند. به غیر از مواردی که ذکر شد، شستشوی گوش توجیهی ندارد. بسیاری از افراد بعد از خروج از حمام اصرار زیادی به خشک کردن گوشهایشان دارند و برای این کار حتی از گوشپاککن استفاده میکنند، در حالی که خشک کردن گوش با حوله کافی است و نیازی به وارد کردن حوله یا دستمال به داخل گوش نیست. بعد از استحمام میتوان با سشوار هم گوشها را خشک کرد. نکته دیگر اینکه اگر فردی دچار عفونت مزمن گوش نباشد، لزومی به استفاده از پنبه وازلین یا گوشبند و... در حمام و استخر ندارد.
نشانگان منییر در گوش داخلی دارم. درمانش چیست؟ 845****0916
نشانگان منییر، مشکلی است که بر اثر فشار زیاد در مایعات داخلی گوش داخلی ایجاد میشود. این افزایش فشار باعث به هم خوردن تعادل و ایجاد سرگیجه در بیمار میشود. علائم فرد شامل سرگیجه، وزوزگوش، احساس کیپی گوش و کاهش شنوایی در فرکانسهای پایین است. درمان نشانگان منییر در درجه اول پرهیز از استرس، کم مصرف کردن نمک و استفاده از داروهایی است که سرگیجه را کنترل میکنند. مصرف داروهایی مانند بتاهیستین که باعث افزایش خونرسانی گوش میشوند نیز کمککننده است. در مواردی که فرد به هیچ یک از درمانها جواب ندهد، انجام جراحی در درصد بسیار کمی از موارد توصیه خواهد شد اما اکثر بیماران فقط در طول 4-3 سال ممکن است دچار مشکل باشند و با درمانهایی که انجام میدهند بیماریشان کنترل خواهد شد. پس از این مدت بیماری معمولا بهطور کامل درمان میشود.
دکتر بابک ساعدی
متخصص گوش و حلق و بینی و عضو هیئتعلمی دانشگاه علومپزشکی تهران
چرا در مراسم عزاداری خرما و حلوا توصیه میشود؟ آیا توزیع این شیرینیها تاثیری هم بر احوال عزاداران دارد؟ 503****0912
علت اینکه در عزاداریها مصرف شیرینیها و غذاهای حاوی کربوهیدرات را بیشتر توصیه میکنند، این است که این مواد باعث افزایش سطح سروتونین در مغز میشوند. سروتونین هورمونی است که اثر آرامشبخشی دارد و شادیآور است. ضمن اینکه در طب سنتی گفته میشود طبع غم، طبع سردی است بنابراین مصرف خوراکیهایی مانند خرما که سرشار از ویتامینهای گروه B است و حلوا که طبع گرمی دارد، میتواند سردی غم را از بین ببرد یا تعدیل کند. همچنین افرادی که غمگین هستند باید تا حد امکان از مصرف غذاهای با طبع سرد خودداری کنند یا لااقل آنها را با مصلحشان بخورند. البته توصیه میکنم در مصرف مواد حاوی کربوهیدرات یا مواد شیرین از جمله حلوا زیادهروی نکنید زیرا مصرف زیاد قند و نشاسته در بدن به تریگلیسرید و چربی تبدیل میشود و میتواند چاقی و اضافه وزن به دنبال داشته باشد. ضمن اینکه مصرف زیاد مواد شیرین به مرور زمان حتی در افرادی که سابقه ژنتیکی ندارند، میتواند خطر ابتلا به دیابت نوع 2 را افزایش دهد. البته این خطر در افرادی که زمینه یا سابقه خانوادگی دیابت دارند، بیشتر است.
ماءالشعیر تخمیری که تبلیغ میشود، با نوع معمولی آن چه تفاوتی دارد؟ 584****0912
انواع ماءالشعیرها براساس فرآیند تخمیر تهیه میشوند بنابراین آنچه تبلیغ میشود، واقعیتی است که مصرفکنندگان را از آن آگاه میکنند و فرآیند خاص و فوقالعادهای نیست که نسبت به سایر محصولات ارجحیت داشته باشد. در واقع، در صنعت ساخت همه ماءالشعیرها، مالت و جو را تخمیر میکنند و از آن ماءالشعیر به دست میآورند بنابراین ما اصلا ماءالشعیر غیرتخمیری نداریم، فقط زمان تخمیر متفاوت است. بعضی کارخانهها زمان بیشتری را به تخمیر اختصاص میدهند و برخی دیگر زمان کمتری اما در کشور ما به این دلیل که محصول تخمیر به الکل منتهی نشود، زمان کمتری به تخمیر داده میشود. مثال بارز این تبلیغ روغنهای گیاهی است که برای جلب توجه مصرفکنندهها روی بستهبندی آنها نوشته شده؛ «فاقد کلسترول» در حالی که هیچ گیاهی کلسترول ندارد و قطعا روغنی هم که از آنها گرفته میشود، فاقد کلسترول است بنابراین نوشتن جمله «فاقد کلسترول» حقیقتی است که جنبه تبلیغاتی هم دارد.
دکتر حسین ایمانی
متخصص تغذیه
عضو هیئتعلمی دانشگاه علومپزشکی تهران
آیا میتوان در حالی که کودک 7ماهه دراز کشیده، به او غذا داد تا کمتر غذا از دهانش بیرون ریخته شود و غذا خوردن او زودتر به پایان برسد؟ 109****0912
نه، این کار بههیچوجه درست نیست. باید کودک را به حالت نشسته یا نیمهنشسته قرار بدهید، یعنی یک بالش پشتش بگذارید و بعد به او غذا بدهید زیرا در حالت عادی وقتی عمل بلع انجام میشود راه هوایی یا تنفسی بسته است و غذا نمیتواند وارد نای شود اما در حالت خوابیده هنگام عمل بلع، راه تنفسی به خوبی بسته نمیشود و خطر خفگی یا آسپیراسیون برای کودک وجود دارد. ضمن اینکه توصیه میشود حجم غذایی که در دهان کودک میگذارید زیاد نباشد و از قاشق مناسب دهان کودک استفاده کنید.
پسر 2 سالهای دارم که شیرخشک میخورد. میخواهم او را از شیرخشک بگیرم و شیر پاستوریزه را برایش شروع کنم. پزشکش گفت فقط هفتهای 2 بار به او شیر پاستوریزه بدهم و بیشتر از ماست، پنیر، دوغ و... استفاده کنم زیرا مصرف شیر زیاد در روز باعث دلدرد، بیاشتهایی و نرمی استخوان در او میشود. آیا این گفته واقعا درست است؟
کودکان بالای 2 سال میتوانند به راحتی از شیر پاستوریزه استفاده کنند اما توصیه میشود بیشتر از 200 سیسی در روز شیر ننوشند زیرا مصرف زیاد شیر پاستوریزه در روز بهدلیل داشتن کلسیم باعث اختلال در جذب آهن میشود و در نتیجه کودک به کمخونی فقر آهن مبتلا خواهد شد اما مصرف یک لیوان صبح و یک لیوان شب مشکلی از نظر جذب آهن نخواهد داشت. علت دلدرد هم میتواند وجود لاکتوز در شیر باشد. کودکانی که به لاکتوز شیر حساس هستند بعد از نوشیدن شیر دچار دلدرد و به دنبال آن بیاشتهایی میشوند که در این صورت بهتر است از شیرهای کملاکتوز استفاده کنند، اما مصرف شیر هیچگاه باعث نرمی استخوان نخواهد شد. اتفاقا مصرف شیر و لبنیات همراه تابش آفتاب به بدن و تامین ویتامین D نقش مهمی در پیشگیری از نرمی استخوان دارند.
قوام مواد غذایی بعد از شروع تغذیه تکمیلی باید چطور باشد و تا 1 سالگی چگونه تغییر کند؟ عواقب میکس دادن غذا به بچهها تا 1 سالگی چیست؟ 628****0912
غذای تکمیلی باید با رقت کم شروع شود، بهطوری که غلظت آن فقط کمی بیشتر از شیر باشد و بعد بهتدریج طی زمان غلظت آن افزایش یابد. ضمن اینکه ابتدا باید حجم غذایی که به کودک میدهید را افزایش دهید و بعد بهتدریج به غلظت آن بیفزایید. مثلا روز اول یک قاشق چایخوری فرنی، حریره بادام یا آب سوپ، روز دوم 2 قاشق چایخوری و به ترتیب در روزهای بعد تعداد قاشقهای غذاخوری را بیشتر کنید تا 1 هفته بگذرد. از هفته دوم به بعد سوپ را کمی غلیظتر کنید و از روز اول هفته دوم مجددا از یک قاشق شروع کنید و طی روزهای بعد به تعداد قاشقها اضافه کنید. بهتدریج با انجام این کار در هفتههای بعد به مخلفات سوپ اضافه کنید اما از میکس کردن غذا و سوپ کودک بپرهیزید و اجازه بدهید کودک عمل جویدن را کمکم یاد بگیرد. اگر مرتب غذاهای لهشده به کودک بدهید، دیگر علاقهای به اجزای درشتتر سوپ یا غذا و عمل جویدن آنها نخواهد داشت. در واقع، غذاهای جامدتر فرآیند جویدن در کودک را تقویت میکنند. پس با دادن غذاهای له یا میکسشده این امکان را از کودکتان نگیرید.
دکتر بهشته النگ
متخصص کودکان، فلوشیپ تغذیه کودکان و عضو هیئتعلمی دانشگاه علومپزشکی شهیدبهشتی
ماستهای پروبیوتیک را تا چند روز میتوان در یخچال نگهداری کرد و چرا بافت این نوع ماست با ماستهای معمولی تفاوت دارد؟ 469****0910
همه ماستها دارای تاریخ تولید و تاریخ انقضا هستند بنابراین زمانی که تاریخ انقضای ماست تمام شود نباید دیگر از آن استفاده کرد. ماستهای پروبیوتیک معمولا تاریخ انقضای کوتاهتری نسبت به ماستهای معمولی دارند زیرا باکتریهای مفید موجود در آنها حساس هستند و زود میمیرند، بنابراین نمیتوان آنها را زیاد نگه داشت. برای اینکه بتوان باکتریهای زنده کافی را به بدن رساند باید ماستهای پروبیوتیک را زود مصرف کرد. علت تفاوت در طعم و بافت ماستهای پروبیوتیک با ماستهای معمولی، وجود باکتریهای پروبیوتیک در آنهاست. این باکتریها در ماستهای معمولی وجود ندارند. باکتریها الگوهای تخمیری متفاوتی دارند و مواد بودار و مزهدار یا نوع اسیدی که در فرآورده تولید میکنند، متفاوت است. به همین دلیل طعم و بافت فرآوردههای پروبیوتیکی تفاوت دارد.
آیا آب ماست را میتوان خورد یا باید آن را دور ریخت؟ چرا برخی ماستها آب میاندازند و برخی دیگر نه؟ 717****0911
آباندازی ماست نشانه یک نقص بافتی است و یک تغییر فیزیکی محسوب میشود. آب انداختن ماست دلایل زیادی دارد که به فرمول و فرآیند تهیه ماست در کارخانه مربوط میشود. درواقع، وقتی ماستی آب میاندازد به این معناست که فرآیند خوبی را طی نکرده یا فرمول خوبی نداشته است. مثلا یکی از دلایل آن میتواند سرد شدن سریع ماست باشد. بسیاری از افراد وقتی در خانه ماست تهیه میکنند. ماستشان آب میاندازد. علتش هم این است که وقتی ماست هنوز گرم است آن را در یخچال میگذارند و ماست با سرعت بیشتری سرد میشود. این کار باعث آب انداختن ماست میشود. در حالی که سرد کردن ماست باید بهطور تدریجی و در 3-2 مرحله انجام شود. در واقع، وقتی شبکه ژلی ماست فشرده شود، آب میانبافتی آن خارج میشود. برخی افراد هم ماست را داخل کیسه یا مشک میریزند تا آب ماست از آن خارج شود و ماست سفتتری داشته باشند. آب ماست که به آن سرم ماست هم گفته میشود، سرشار از پروتئینهای محلول و بسیار ارزشمند شیر، کلسیم، قند شیر یا لاکتوز و مواد مفید دیگری است، بنابراین آب یا سرم ماست ارزش تغذیهای بالایی دارد و به هیچوجه نباید آن را دور ریخت.
دکتر سیدامیر مرتضویان
متخصص صنایع غذایی و عضو هیئتعلمی دانشگاه علومپزشکی شهیدبهشتی
برای اینکه توتفرنگی و توت سفید بهتر بماند، باید چه نکاتی را رعایت کرد؟ 835****0919
اولین نکته در مصرف توت و توتفرنگی این است که آنها را پس از خرید، بدون آنکه بشویید، مستقیم در یخچال بگذارید. توت، توتفرنگی و برخی میوهها را باید درست قبل از مصرف شست و از شستن و سپس نگهداری آنها در یخچال خودداری کرد زیرا بهطور طبیعی لایهای مومی روی برخی میوهها از جمله توت، توتفرنگی، انگور، خیار و... وجود دارد که در اثر شستن از بین میرود و عمر میوه را کوتاه میکند. با این حال، در شرایط مناسب و با رعایت تمامی نکات نگهداری، عمر توت و توتفرنگی بیش از 1 هفته نخواهد بود.
توتفرنگیهایی به بازار آمدهاند که ماندگاری بالایی دارند. آیا خوردن آنها ضرر ندارد؟ 433****0912
توتفرنگیهایی که در حال حاضر در گلخانهها تولید میشوند اصلاحشده و جدید هستند. این توتفرنگیها درشتتر و سفتتر هستند و اصلاحشدهاند که عمر بیشتری داشته باشند. خوردن این توتفرنگیها منعی ندارد، اما توصیه میکنم از خرید توتفرنگیهای فلهای که کنار اتوبانها و خیابانها فروخته میشوند، خودداری کنید. بسیاری از این توتفرنگیها برای اینکه بهتر بمانند در سموم قارچکش غوطهور شدهاند تا وقتی به دست مشتری میرسند، سالم باشند. سمی که روی این توتفرنگیها وجود دارد با شستن از بین نمیرود و مستقیم وارد بدن میشود، اما توتفرنگیهای بستهبندی شده که در مغازهها و مراکز مجاز فروخته میشوند از نظر سلامت مطمئنتر هستند زیرا کنترل بیشتری روی آنها انجام میشود.
دکتر عباس یداللهی
متخصص بیوتکنولوژی و اصلاح درختان و عضو هیئتعلمی دانشگاه تربیت مدرس