0
0

       اختلال خواب، مختص بزرگسالان نیست. این روزها بسیاری از کودکان نیز با این اختلال دست‌وپنجه نرم می‌کنند؛ اختلالی که در کنار عارضه مشهودش که خواب‌آلودگی روزانه است، عوارض غیرمشهود فراوانی دارد؛ از کاهش سطح ایمنی گرفته تا اختلال رشد. در این گفت‌وگو، دکتر خسرو صادق‌نیت، فلوشیپ اختلالات خواب و عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران به همین عارضه اخیر اشاره می‌کند و توصیه‌ها و هشدارهای لازم را به والدین ارائه می‌دهد. با این گفت‌وگو همراه شوید.

خواب مطلوب برای کودکان و نوجوانان چه ویژگی‌هایی دارد؟
       خواب مطلوب، خوابی است که کیفیت و کمیت خوبی داشته باشد. نیاز افراد بالغ به خواب در طول شبانه‌روز، بین 5/7 تا 5/8 ساعت است. البته این میزان خواب ممکن است در افراد مختلف کمی بیشتر یا کمتر باشد. در زمان بلوغ ممکن است میزان خواب افزایش یابد که این مساله طبیعی است. همچنین بلوغ مصادف است با آماده شدن برای رقابت‌های تحصیلی و آزمون‌های پی درپی که این شرایط یعنی کارهای فکری و خستگی ناشی از درس خواندن هم باعث می‌شود نوجوانان به خواب بیشتری نیاز داشته باشند.

چه زمانی می‌گوییم فرد خواب خوبی ندارد؟
       8 ساعت خواب طبیعی شامل خواب سبک، نیمه‌سبک، عمیق و خواب رویاست. هر عاملی که نسبت این مراحل را به‌هم بزند، حتی اگر فرد ظاهرا به اندازه کافی خوابیده باشد، باعث می‌شود خواب خوبی را تجربه نکند و در طول روز کسل باشد. خواب باکیفیت خوابی است که شامل 25- 20 درصد خواب رویا، 25- 20 درصد خواب عمیق، حدود 50 درصد خواب نیمه‌عمیق و کمتر از 10درصد خواب سبک باشد.

زود از خواب بیدار شدن باعث چه مشکلاتی در کودکان یا نوجوانان می‌شود؟
       2 ساعت آخر خواب اهمیت زیادی برای حافظه و تثبیت مطالب یاد گرفته شده قبلی دارد. دانش‌آموز پشت کنکوری که همیشه 8 ساعت می‌خوابیده، نباید به دلیل مطالعه بیشتر دروس، 8 ساعت خواب را به 6 ساعت تقلیل دهد. ثابت شده این کار نتیجه عکس می‌دهد و دانش‌آموز بی‌خواب مجبور است برای خواندن یک مطلب چند برابر معمول وقت صرف کند و کمتر آن را به خاطر بیاورد.

دیر خوابیدن چه تاثیری در کیفیت زندگی افراد دارد؟
       کودکان و نوجوانانی که مشغول درس خواندن، استفاده از اینترنت، تماشای ماهواره و... هستند و دیر می‌خوابند و نزدیک ظهر بیدار می‌شوند، کیفیت خواب خوبی نخواهند داشت چون نور و سروصدا تاثیر زیادی در مختل کردن کیفیت خواب‌شان دارند و از همه مهم‌تر ریتم خواب و بیداری این افراد است که با شرایط شبانه‌روز مطابقت ندارد و باعث بی‌نظمی در ریتم بیولوژیک خواب می‌شود. به طور معمول زمان شروع خواب و بیداری هر فرد باید در ساعت خاصی باشد. توصیه می‌شود ساعت خواب نوجوانان از حوالی 10- 9 شب شروع ‌شود و تا ساعت 7- 6 صبح ادامه می‌یابد.

آیا اختلال در ریتم خواب تاثیری در رشد جسمی و روانی نوجوان خواهد گذاشت؟
       بدن انسان هنگام شب چند هورمون مهم ترشح می‌کند. یکی از این هورمون‌ها ملاتونین یا همان هورمون خواب است. وقتی این هورمون افزایش می‌یابد به خواب می‌رویم و وقتی کاهش می‌یابد از خواب بیدار می‌شویم.

       علاوه بر این، هورمون رشد نیز درخواب به‌خصوص خواب عمیق ترشح می‌شود که در سنین کودکی و نوجوانی اهمیت زیادی دارد. نوجوانانی که خواب بی‌کیفیتی دارند با کاهش ترشح هورمون رشد روبرو می‌شوند و این مساله در رشد جسمانی آنها تاثیر منفی می‌گذارد. افراد کنار رشد جسمی، رشد عقلی هم دارند، بنابراین سطح هوشی و عقلی هم ممکن است تحت تاثیر خواب بد قرار بگیرد. وقتی کودک یا نوجوان خواب خوبی نداشته باشد، در طول روز بی‌حوصله و کسل خواهد بود، در نتیجه فعالیت بدنی کمتری هم خواهد داشت و احتمال افزایش وزن و چاقی‌اش هم وجود دارد.

آیا اختلال در ریتم خواب باعث بروز بیماری هم می‌شود؟
       بی‌خوابی ممکن‌ است باعث بروز یا تشدید برخی بیماری‌های جسمی و روانی مانند اضطراب و افسردگی ‌شود. برخی از اختلالات خواب در بروز دیابت هم اثر مستقیمی دارند که یکی از آنها وقفه تنفسی حین خواب نام دارد. این بیماری در کودکان و نوجوانانی که چاق هستند یا لوزه‌های بزرگی دارند، بیشتر دیده می‌شود و بارز‌ترین علامت آن خروپف شبانه است. کودک یا نوجوانی که در خواب خروپف ‌می‌کند و طی روز نیز خواب‌آلوده است، احتمالا به این بیماری مبتلاست. چنین کودکانی در آینده بیشتر در معرض دیابت و افزایش فشارخون خواهند بود.

الگوی بد خواب را چگونه می‌توان تغییر داد؟
       خواب خوب لازمه یک بیداری خوب و موثر است. برای داشتن خواب خوب باید از قبل برنامه‌ریزی کنیم. همه افراد؛ چه کودک و نوجوان و چه بزرگسال باید از یک ساعت قبل، خود را برای خواب آماده کنند و در ساعت معینی بخوابند. محیط خواب باید آرام باشد، مواد محرک بیداری مانند چای و قهوه حداقل 3 ساعت قبل از خواب مصرف نشوند و شام سبکی میل شود. الگوی بد خواب را می‌توان به مرور تغییر داد و اصلاح آن به حدود 2 تا 3 هفته زمان نیاز دارد.




مطالب مرتبط

دیدگاه کاربران

ارسال ديدگاه
نام :    ایمیل : 

عکس خوانده نمی شود کد امنیتی :      

کلیه حقوق این سایت متعلق به موسسه فرهنگی ابن‌سینای بزرگ می باشد. طراحی و اجرا توسط: هنر رسانه




ناحیه کاربری

آدرس ایمیل:
رمز عبور:
 
رمز عبورم را فراموش کرده‌ام

ثبت نام